پورت SATA چیست؟

از آنجا که امروزه افراد برای دستیابی به سرعت بیشتر برای ذخیره سازی اطلاعات از درایورهای SSD استفاده می کنند اما همچنان بسیاری از سیستم ها از پورت sata پشتیبانی می کنند. پورت sata مخفف عبارت Serial Advanced Technology Attachment و به معنای تکنولوژی ارتباطی پیشرفته است که برای برقراری ارتباط ابزارهای ذخیره سازی داده ها از قبیل دیسک سخت و درایو نوری به گذرگاه میزبان می باشد.

پورت sata یک استاندارد IDE مخفف عبارت Integrated Drive Electronics می باشد که توسط کابل ها و کانکتورها به دستگاه های ذخیره سازی اطلاعات و از طرف دیگر به مادربرد وصل می شوند و امکان انتقال اطلاعات و داده ها را فراهم می کند.

منظور از دستگاه های ذخیره سازی اطلاعات می توان به Hard disk ها، CD drives و DVD drive ها اشاره کرد. این نوع دستگاه های ذخیره سازی اطلاعات توسط کابل sata به مادربرد وصل می شوند و انتقال اطلاعات و داده ها را انجام می دهند. لازم به ذکر است که پروتکل sata از مجموعه دستورات ATA استفاده می کند. حال ممکن است برایتان سوال پیش آید که اسلات sata چیست؟ اسلات sata برای اتصال کابل sata به motherboard استفاده می شود که این کابل را می توان همراه هارد یا درایو CD و DVD پیدا کرد.

تاریخچه پورت sata

پورت SATA در سال ۲۰۰۰ معرفی شد تا چندین مزیت نسبت به PATA ارائه دهد، از جمله کاهش اندازه کابل و هزینه (هفت هادی به جای ۴۰ یا ۸۰)، تعویض گرم بومی، انتقال سریع‌تر داده‌ها با نرخ سیگنالینگ بالاتر، و انتقال کارآمدتر از طریق پروتکل صف‌بندی I/O (اختیاری). مشخصات سازگاری پورت SATA از سازمان بین‌المللی SATA (SATA-IO) نشأت گرفته است.

قبل از معرفی پورت SATA، PATA به سادگی با عنوان ATA شناخته می‌شد. نام AT Attachment (ATA) از کامپیوتر شخصی IBM در سال ۱۹۸۴، که به عنوان IBM AT شناخته می‌شود، سرچشمه گرفت. آداپتورها و دستگاه‌های میزبان SATA از طریق کابل سریالی با سرعت بالا و با استفاده از دو جفت هادی ارتباط برقرار می‌کنند، در حالی که PATA از یک باس داده ۱۶ بیتی گسترده با سیگنال‌های پشتیبانی و کنترل اضافی استفاده می‌کند و همگی در فرکانس بسیار کمتری کار می‌کنند.

برای اطمینان از سازگاری با نرم‌افزار و برنامه‌های قدیمی ATA، SATA از همان مجموعه‌های اصلی ATA و ATAPI به عنوان دستگاه‌های ATA استفاده می‌کند. پورت SATA جایگزین پورت PATA در رایانه‌های رومیزی و لپ‌تاپ‌ها شده است. سهم استفاده از پورت SATA در رایانه‌های رومیزی در سال ۲۰۰۸ به ۹۹ درصد رسید و PATA عمدتاً برای استفاده در برنامه‌های صنعتی و ذخیره‌سازی CompactFlash (CF) استفاده می‌شود.

ویژگی های پورت ساتا

ویژگی های پورت sata عبارتند از:

اتصال گرم (hot-Plug): پس از وصل کردن دستگاه از طریق پورت sata به صورت عادی کار می کند که بسته به سیستم عامل و host ممکن است ابتدا طوری تنظیم گردد که داغ شود. بر خلاف PATA هر دو پورت sata و esata از طریق طراحی اتصال گرم پشتیبانی می کنند اما با این حال این ویژگی به پشتیبانی مناسب در host، دستگاه (درایو) و سطح سیستم عامل نیاز دارد. به طور کلی دستگاه های sata نیازهای اتصال گرم دستگاه را برآورده می کنند و بیشتر آداپتورهای میزبان sata از این عملکرد پشتیبانی می کنند. برای eSATa اتصال گرم فقط در حالت AHCI پشتیبانی می شود و حالت IDE از اتصال گرم پشتیبانی نمی کند.
یکی دیگر ویژگی های پورت sata، رابط کنترل پیشرفته میزبان(Advanced Host Controller Interface) و یا AHCI می باشد که یک رابط کنترل کننده میزبان باز می باشد که توسط اینتل منتشر و استفاده می شود که به استاندارد de facto تبدیل شده است و این امکان را برای کاربر فراهم می کند تا از ویژگی های پیشرفته sata مانند hot-plug و صف فرمان NCQ استفاده کند. لازم به ذکر است که اگر AHCI توسط مادربرد و چیپست فعال نباشد ، کنترلرهای SATA معمولا در حالت IDE عمل شبیه سازی را انجام می دهند که اجازه نمی دهد تا به ویژگی های دستگاه که توسط ATA پشتیبانی نمی شود. درایورهای دستگاه ویندوز که دارای عنوان SATA هستند، اغلب در حالت شبیه سازی IDE کار می کنند، مگر اینکه صریحاً اعلام کنند که آنها در حالت AHCI می باشند و یا در حالت RAID یا حالت ارائه شده توسط یک درایور و مجموعه فرمان اختصاصی که اجازه دسترسی به ویژگی های پیشرفته SATA را قبل از AHCI داده است. نسخه های مدرن مایکروسافت ویندوز، Mac OS X ، FreeBSD ، لینوکس با نسخه ۲٫۶٫۱۹ به بعد و همچنین Solaris و OpenSolaris ، از AHCI پشتیبانی می کنند اما سیستم عامل های قبلی مانند ویندوز XP این کار را انجام نمی دهند.

ورژن های پورت ساتا

ورژن های ویرایش شده پورت sata معمولا با یک خط تیره و به دنبال آن اعداد رومی تعیین می شوند، به عنوان مثال. “SATA-III” برای جلوگیری از سردرگمی همیشه مثلا به صورت SATA 6 Gbit / s نمایش داده می شوند. به طور کلی ورژن های پورت sata به شرح زیر می باشد:

Sata 1: اولین ورژن پورت sata می باشد که سرعت و پهنای باند به ترتیب ۵ Gb/s و ۱۵۰ MB/s است.
Sata 2: در این ورژن تکنیک صف بندی NCQ به sata اضافه شد که منجر به افزایش سرعت اجرای دستورات می شود و سرعت و پهنای باند این ورژن به ترتیب ۳ Gb/s و ۳۰۰ MB/s است.
Sata 3 : در این ورژن علاوه بر تغییرات جزیی در تکنیک صف بندی، تغییر اصلی این ورژن نسبت به ورژن قبلی سرعت انتقال اطلاعات می باشد که معادل ۶ Gb/s و پهنای باند نیز ۶۰۰ MB/s است.

تفاوت بین پورت sata و IDE

عملکرد هر دو پورت ساتا و IDE شبیه به یکدیگر می باشد اما در این قسمت قصد داریم تفاوت های بین پورت ساتا و IDE را بیان کنیم که عبارتند از:

لازم است بدانید که IDE ورژن قدیمی تر از پورت ساتا است که پورت ساتا ساده تر و راحت می باشد و پیچیدگی کمتری دارد.
کابل های IDE معمولا دارای ۴۰ پین می باشند که می توانند به ۲ درایو وصل شوند در حالی کابل های sata، ۷ پین دارند و تنها امکان اتصال به ۱ درایو وجود دارد.
رابط IDE به طور موازی ولی رابط sata به طور سریال (پشت سر هم) اجرا می شود که سریع تر است.
Sata از فناوری های جدیدتری استفاده می کند و می تواند اطلاعات را با سرعت بالاتری انتقال دهد. به طوری که سرعت انتقال داده در sata، ۱۵۰ Mbps می باشد در حالی سرعت انتقال اطلاعات در IDE، تنها ۳۳ MBps است.