خیلی خلاصه میتوان گفت که جاوا اسکریپت (JavaScript) یا به اختصار js یک زبان برنامه نویسی در وب است که می‌تواند کدهای HTML و CSS را تغییر دهد. به راحتی میتوان به کمک HTML و CSS یک صفحه وب را به صورت استاتیک طراحی کرد. اما در این صفحه هیچ عملکرد پویایی دیده نمی‌شود.
در واقع برای افزودن هرگونه انیمیشن و تحرک به عناصر صفحه، به زبان جاوا اسکریپت نیاز خواهیم داشت.
برای درک بیشتر مطلب به یک مثال توجه کنید:
در یک صفحه وب میتوان به کمک تگ‌ها HTML تعدادی تصویر قرار داد و به کمک CSS به آنها سبک متفاوت بخشید و چیدمان را تغییر داد. اما اگر بخواهیم این تصاویر به صورت یک اسلایدر همراه با افکت‌های مختلف در صفحه نمایش داده شوند چه باید کرد؟ اینجاست که باید به سراغ زبان جاوا اسکریپت رفت و آلبوم تصاویر را به یک اسلایدر پویا و جذاب تبدیل کرد.
زبان جاوا اسکریپت چیست؟
اگر بخواهیم کمی حرفه‌ای‌تر به این زبان نگاه کنیم، جاوا اسکریپت یک زبان محبوب مبتنی بر شی، داینامیک و مفسری است. این زبان برای برنامه نویسی سمت سرور و سمت کاربر استفاده می‌شود.
شی‌گرایی یک تفکر و شیوه در برنامه‌نویسی است. در برنامه نویسی شی‌گرا کدها در واحدها‌ی کوچک‌تری تقسیم‌بندی می‌شوند و در طی برنامه این واحدها باهم پیوند می‌خورند تا برنامه‌ی نهایی ایجاد شود.
زبان مفسری (Interpreter) زبانی است که کدهای آن به صورت خط به خط ترجمه و اجرا می‌شوند.این زبان مقابل زبان‌های کامپایلری (Compiled) قرار می‌گیرد که یکباره کل کدها ترجمه و اجرا می‌شوند. بنابراین سرعت اجرای زبان‌های مفسری نسبت به زبان‌های کامپایلری کمتر است.
تعریف معنی جاوا اسکریپت به شکل شماتیک
اگر هنوز متوجه نشده‌اید که دقیقا جاوا اسکریپت چیست و چه کاربردی دارد، نگران نباشید، در این قسمت حتما معنای آن را متوجه می‌شوید. فرض کنید ساختار یک صفحه وب مانند آناتومی بدن انسان است. بدن انسان در ابتدا یک اسکلت است که روی این اسکلت گوشت و پوست و.. قرار گرفته است.
در وب هم اسکلت اولیه توسط زبان HTML ایجاد می‌شود. یعنی المان های اصلی صفحه مثل متن، تصویر، لینک و… در صفحه قرار می‌گیرند. اما این خروجی‌ها هیچ جذابیتی ندارند. پس باید به سراغ زبان دوم یعنی CSS برویم. به کمک CSS به این اسکلت پوست و گوشت می‌بخشیم. یعنی المان‌های صفحه دارای رنگ، اندازه و ویژگی‌های طراحی می‌شوند.
در گام بعدی باید به سراغ ایجاد عضلات برای ایجاد حرکت برویم. اینجاست که جاوا اسکریپت به میدان می‌آید. برای ایجاد هرگونه حرکت در صفحه وب به آن نیاز داریم. برای نمونه منوهای کشویی، اسلایدر و گالری تصاویر و… به کمک این زبان ایجاد می‌شوند.
نحوه‌ی اجرای جاوا اسکریپت
کدهای جاوا اسکریپت در سمت کاربر و به وسیله‌ی مرورگرها اجرا می‌شوند. مرورگرها دارای موتورهای پردازشی هستند که می‌توانند کدهای جاوا اسکریپت را ترجمه و سپس اجرا نمایند و در آخر نتیجه را به کاربر نمایش دهند.
کاربرد زبان جاوا اسکریپت چیست؟
زبان جاوا اسکریپت بخاطر انعطافی که دارد بسیار مورد توجه برنامه‌نویسان قرار گرفته است. این زبان برای برنامه نویسی سمت کاربر و سمت سرور، کاربرد دارد.
جاوا اسکریپت علاوه برطراحی سایت، در برنامه نویسی موبایل و دسکتاپ نیز استفاده می‌شود.
از کاربردهای دیگر این زبان توسعه‌ی بازی‌های تحت وب، ایجاد گرافیک‌های دو و سه بعدی است.همچنین یادگیری این زبان نسبت به بسیاری از زبان‌های دیگر ساده‌تر است. پس به راحتی با یادگیری آن می‌توانید یک روح تازه به وب سایت خود ببخشید و با ایجاد انواع انیمیشن و تحرکات مختلف به عناصر صفحه، رابط کاربری بهتری داشته باشید.
بهترین فریمورک‌های زبان جاوا اسکریپت
حتی اگر شما نخواهید از این زبان در وب استفاده کنید، بعد از یادگیری آن می‌توانید به سراغ استفاده از فریم ورک‌های این زبان بروید. استفاده از فریم ورک سرعت کدنویسی شما را افزایش می‌دهد و دقت و نظم بیشتری به آن می‌بخشد.
معروف‌ترین فریمورک‌های java script:
- Angular JS
- React
- Vue.Js
- Ember
ابزارها و کتابخانه‌های معروف جاوا اسکریپت
یکی از مزایای جاوا اسکریپت، فریمورکها و کتابخانه‌هایی است که بر پایه این زبان شکل گرفته‌اند. کتابخانه هر زبان برنامه نویسی، در واقع مجموعه‌ای از دستورات آن زبان است که در قالب خلاصه و آماده برای استفاده قرار می‌گیرد. یکی از مشهورترین و نام‌آشناترین کتابخانه‌های جاوا اسکریپت، Jquery است. جی‌کوئری در واقع مجموعه‌ای از دستورات پیچیده‌ی جاوااسکریپت است که به‌صورت بسیار ساده و آسان در اختیار همه قرار دارد. جی‌کوئری این امکان را به شما می‌دهد که بجای کدنویسی طولانی، کدهای خود را در یک یا چند سطر خلاصه کنید با استفاده از جی‌کوئری می‌توانید بجای کدنویسی طولانی از مزیت‌های جی‌کوئری برای مثال این است که برای یک کار اگر باید ده خط کد جاوا اسکریپت بنویسید، با استفاده از یک متد یک خطی جی‌کوئِری می‌توانید همان کار را با کیفیت و دقت بالا انجام دهید.
این روزها با پیشرفت جاوااسکریپت دیگر تنها یک زبان برنامه نویسی برای طراحی وبسایت و افزودن انیمیشن نیست. فریمورکها و ابزارهای زیادی با کمک جاوااسکریپت توسعه داده شداست که با آنها میتوان اپلیکیشن‌ها یا سیستم های پیچیده و نیمه پیچیده پیاده سازی کرد. برای مثال ری‌اکت که توسط فیسبوک و یا angularjs که توسط گوگل توسعه داده شده‌است نام برد. با معرفی nodejs امکان اجرای جاوااسکریپت سمت سرور فراهم شد.
به‌طور کلی با زبان جاوااسکریپت از سرورها تا اپلیکیشن‌های موبایل تا سیستم‌های وب قابل پیاده‌سازی هستند. ابزارهای زبان مورد بحث، این روزها به قدری گسترده شده‌اند که نمی‌توانیم بدون آنها به دنیای وب فکر کنیم.
مشهورترین ابزارها و فریمورک‌های توسعه‌یافته به زبان جاوااسکریپت
ReactJS که بسیاری از سایت‌ها و سرویس‌های بزرگ بر پایهی این فریمورک توسعه داده شده‌اند.
React Native محصول شرکت فیسبوک که به کمک آن با جاوااسکریپت میتوان برنامه موبایل نوشت.
فریم ورک AngularJs گوگل که آخرین نسخه آن angular 4 است و بسیاری از ابزارها و سرویس‌های بزرگ بر پایهی آن توسعه داده شده‌اند.
زبان اپن-سورس NodeJS که امکان برنامه‌نویسی با زبان جاوااسکریپت را در سمت سرور فراهم می‌کند.
تفاوت اکما اسکریپت و جاوا اسکریپت چیست؟
جاوا اسکریپت، یک زبان برنامه نویسی است اما اکما اسکریپت (ECMAScript) یه حالت استاندارد و تایید شده از جاوا اسکریپت است که توسط سازمان اکما مشخص میشه و مطابق با این استاندارد مرورگرها موتور جاوا اسکریپتی خود را آپدیت میکنند. اولین ورژن اکما اسکریپت سال ۱۹۹۷ منتشر شد و تا سال ۲۰۱۵ که ورژن اکما اسکریپت ۶ یا ES6/ES2015 را ارائه داد و قرار بر این شد که از سال ۲۰۱۵ هر سال یه نسخه جدید از اکما اسکریپت منتشرشود.
نقاط قوت جاوا اسکریپت
- یادگیری آسان
- اجرا به صورت کراس پلتفورم
- سبک تر و سریعتر در اجرا نسبت به باقی زبان ها
- و …
نقاط ضعف javascript
- سختی در تشخیص خطا و دیباگ
- اجرا نشدن در مرورگرهای قدیمی
- امنیت کم در برابر اکسپلویت ها
- و …
منظور از میزان سختی در زبان برنامه نویسی جاوا اسکریپت چیست ؟
یادگیری جاوا اسکریپت نسبتاً آسان است اگر شما با کارهای ساده آغاز کنید به تدریج که تجربه کسب می‌نمایید می‌توانید کدهای پیشرفته‌تری بنویسید. به دلیل متن باز بودن این زبان بسیار گسترده می باشد و هرکسی می تواند از این زبان استفاده کند. استفاده از این زبان نیاز به خرید هیچ لایسنسی ندارد. با استفاده از خودآموزهای آنلاین موجود جاوا اسکریپت و نرم‌افزار notepad می توانید از همین حالا شروع به نوشتن کدهای جاوا اسکریپت کنید. برای یادگیری جاوا اسکریپت یکی از بهترین وب سایت هایی که از طریق آن می توانید آموزش خود را شروع کنید وبسایت W3CHOOLSE میباشد.
