داستان هاوینگ (halving) از این قرار است: هر بلاک از شبکه بلاکچین بیت کوین که استخراج می‌شود، به استخراج کنندگان پاداشی به عنوان پاداش استخراج تعلق می‌گیرد؛ این پاداش که با بیت کوین به استخراج کننده پرداخت می‌شود، به صورت میانگین هر ۴ سال ۵۰ درصد کاهش می‌یابد.
به فرایندی که در پاراگراف قبل به آن اشاره کردیم، هاوینگ (halving) یا هالوینگ می‌گویند.
نتیجه هاوینگ تاکنون این بوده است که در کل شبکه بیت کوین نرخ انتشار بیتکوین کاهش می‌یابد و با بالا ماندن تقاضا، قیمت آن افزایش می‌یابد.
فرآیند هاوینگ پس از استخراج هر ۲۱۰,۰۰۰ بلوک (تقریباً چهار سال) اتفاق می‌افتد و تا ۳۲ مرحله یعنی تا سال ۲۱۴۰ (زمانی که آخرین بیت کوین استخراج می‌شود) ادامه می‌یابد. پس از سال ۲۱۴۰ انگیزه ماینرها برای فعالیت در شبکه تنها کارمزد تراکنش‌هاست و نه پاداش بلاک.
در سال ۲۰۰۸ و زمانی که بیت کوین راه‌اندازی شد، پاداش استخراج برای هر بلوک ۵۰ بیتکوین بود و بیش از ۱۰٫۵ میلیون بیتکوین در عرض چهار سال استخراج شد. این پاداش پس از سه هاوینگ موفق به ۶٫۲۵ بیت کوین کاهش یافته است.
هاوینگ بیت کوین یکی از مهمترین توکنومیک‌های (بر وزن اکونومیک و به معنای اقتصاد توکنی) پشت بیت کوین است زیرا تضمین می‌کند بیت کوین به تدریج در بازار عرضه می‌شود و در عین حال حداکثر عرضه با سقف ۲۱ میلیون حفظ می‌شود.
تا زمان نگارش این مقاله، ۱۹٫۱ میلیون بیت کوین استخراج شده است و این یعنی تنها ۱٫۹ میلیون بیت کوین باقی مانده است که این مقدار هم در طول ۱۱۷ سال استخراج می‌شوند.
فرآیند هاوینگ (halving) بیت کوین چگونه رخ می‌دهد؟
برای آن که فرآیند هاوینگ را کمی بهتر درک کنید در این قسمت گریزی به مسائل فنی‌تر زده‌ایم.
«بلاک» فایلی است که حاوی ۱ مگابایت از سوابق تراکنش بیت کوین (BTC) در بلاک چین بیت کوین است.
ماینرها برای اضافه کردن بلاک به بلاکچین باید یک مسئله پیچیده ریاضی را با سخت افزارهای تخصصی حل کنند که خروجی آن ایجاد یک رشته ۶۴ کاراکتری به نام هش (Hash) است. همچنین از دیگر وظایف ماینرها، تکمیل فرآیند استخراج و قفل کردن بلوک به گونه‌ای است که نتوان آن را تغییر داد.
آنچه که در پاراگراف قبل گفته شد را اگر ماینری انجام دهد، پاداشش که همان بیت کوین‌هایی است که شبکه به عنوان جایزه تعیین کرده را دریافت می‌کند.
مکانیسم هاوینگ بیت کوین در الگوریتم بیت کوین کدگذاری شده است؛ یعنی فرآیند هاوینگ به هیچ شخص ثالث یا مقام مرکزی وابسته نیست و کل فرآیند به طور خودکار انجام می‌شود.
در فرآیند هاوینگ (halving) ، اتفاقی که به واقع می‌افتد این است که تنها پاداش استخراج بلاک نصف می‌شود و سختی شبکه افزایش نمی‌یابد.
اما برویم به سراغ سوال اصلی: فرآیند هاوینگ (halving) چه تاثیری در قیمت بیت کوین خواهد گذاشت؟
تاثیر هاوینگ بیت کوین بر قیمت بیت کوین در طول تاریخ
شاید این جمله معروف را شنیده باشید که تاریخ همیشه تکرار می‌شود!
تاریخ بیت کوین تاکنون – در اوایل سال ۲۰۲۳ – سه (halving) را به چشم خود دیده است.
در هر سه (halving) قبلی قیمت بیت کوین قبل از هاوینگ سقوط را تجربه کرده است و بعد از هاوینگ یک سقف جدید ثبت کرده است.
سه (halving) قبلی به ترتیب در سال‌های ۲۰۱۲، ۲۰۱۶ و ۲۰۲۰ اتفاق افتاده است.
در جدول زیر می‌توانید چهار فاکتور را برای این سه هاوینگ مشاهده کنید:
| پاداش استخراج بلاک قبل از هاوینگ | پاداش استخراج بلاک بعد از هاوینگ | قیمت بیت کوین در روز هاوینگ | قیمت بیت کوین ۱۵۰ روز بعد از هاوینگ | |
| هالوینگ ۲۰۱۲ | ۵۰ بیت کوین | ۲۵ بیت کوین | ۱۲٫۳ دلار | ۱۲۷ دلار |
| هالوینگ ۲۰۱۶ | ۲۵ بیت کوین | ۱۲٫۵ بیت کوین | ۶۵۰٫۵۳ دلار | ۷۵۸٫۸۱ دلار |
| هالوینگ ۲۰۲۰ | ۱۲٫۵ بیت کوین | ۶٫۲۵ بیت کوین | ۸۸۲۱٫۴۲ دلار | ۱۰,۹۴۳ دلار |
همانطور که می‌توانید به عین مشاهده کنید، قیمت بیت کوین قبل و بعد از (halving) رشد داشته و حتی در سقف قیمتی خود در سال ۲۰۲۱ قیمت ۶۹ هزار دلار را نیز لمس کرده است.
در تصویر زیر نیز شما می‌توانید اثر (halving) را بر روی چارت مشاهده کنید.
خط نارنجی رنگ نشان دهنده حرکت بیت کوین بعد از هاوینگ اول (۲۰۱۲) و خط سبز هاوینگ دوم (۲۰۱۶) و خط مشکی هم فرآیند حرکت بیت کوین بعد از هاوینگ ۲۰۲۰ را نشان می‌دهد.
بررسی تاریخی تاثیر (halving) بر قیمت بیت کوین
در زیر خلاصه‌ای از تاریخچه این سه هاوینگ را می‌توانید مطالعه کنید:
هاوینگ ۲۰۱۲
این اولین هاوینگ در شبکه بیت کوین بود و تنش‌هایی را به وجود آورد؛ برخی سوال می‌کردند چگونه قرار است استراتژی هاوینگی که ساتوشی -برای مدیریت رشد بیت کوین- اتخاذ کرده است برای این ارز مثمر ثمر باشد؟
هاوینگی که در ۲۸ نوامبر ۲۰۱۲ اتفاق افتاد، پاداش بلاک بیت کوین را از ۵۰ بیت کوین به ۲۵ بیت کوین کاهش داد و قیمت ۱ بیت کوین پس از یک سال از ۱۲ دلار به حدود ۱۰۳۱٫۹۵ دلار (بیش از ۸۵۰۰ درصد) افزایش یافت. در این مرحله، ۲۱۰۰۰۰ بلاک استخراج شده بود و نیمی از تعداد کل بیت کوینِ‌های در گردش (۱۰٫۵ میلیون) آزاد شده بود.
هاوینگ ۲۰۱۶
این دومین هاوینگ شبکه بیت کوین بود و تاریخ آن در جامعه ارزهای دیجیتال پیش‌بینی شده بود.
هنگامی که بلاک شماره ۴۲۰۰۰۰ استخراج شد، پاداش بلاک بیت کوین دوباره به نصف کاهش یافت و به ۱۲٫۵ BTC رسید. در این زمان بیت کوین ۶۵۰٫۹۶ دلار معامله می‌شد. چند هفته پس از هاوینگ ۲۰۱۶ بیت کوین یک سقوط مقطعی را تجربه کرد. با این حال، این تنها یک دورخیز برای افزایش تصاعدی قیمت بیت کوین بود.
قیمت این ارز از ۵۲۶ دلار -بعد از هاوینگ ۲۰۱۶- به سقف جدید خود (ATH) تا آن زمان، یعنی ۲۰,۰۸۹ دلار رسید.
هاوینگ ۲۰۲۰
(halving) سوم در زمان عدم قطعیت بازارهای مالی رخ داد، بزرگترین علت این عدم قطعیت هم بحران جهانی بود که کرونا به وجود آورده بود. بیت کوین قبل از هاوینگ ۲۰۲۰ و در ماه مارس سقوطی را تجربه کرد اما باردیگر این (halving) بود که به کمک بیت کوین آمد.
نصف شدن پاداش بیت کوین در ۱۱ مه ۲۰۲۰ انجام شد و در ۶۳۰۰۰۰ امین بلوک پاداش بلاک را از ۱۲٫۵ به ۶٫۲۵ کاهش داد. بیت کوین در آن زمان حدود ۸,۷۸۷ دلار معامله می‌شد، ۱۸ ماه پس از آن بیت کوین به اوج خود در حدود ۶۶,۰۰۰ دلار رسید.
در آغاز سال ۲۰۲۳ میلادی و یک سال قبل از هاوینگ چهارم، بیت کوین در حال معامله شدن در قیمت ۱۷ هزار دلار است و ۸۵ درصد از سقف قیمتی خود فاصله گرفته است.
آیا باز هم تاثیر هاوینگ بیت کوین برقیمت این ارز مثبت خواهد بود؟
در این بخش ما با دو استدلال به سراغ هاوینگ بعدی بیت کوین در سال ۲۰۲۴ رفته‌ایم، ابتدا به تشریح مدل معروف S2F از تحلیلگر معروف بیت کوین،پلن بی، خواهیم پرداخت و با استفاده از آن امیدوارانه به بیت کوینِ بعد از هاوینگ نگاه خواهیم کرد؛ سپس به سراغ دلایلی خواهیم رفت که با استناد به آن‌ها، بیت کوین بعد از هاوینگ دستش به قیمت‌های بالاتر نخواهد رسید.
تاثیر هاوینگ بیت کوین بر قیمت در مدل انباشت به جریان
مدل انباشت به جریان یک مدل قدیمی در بازار سرمایه است، این مدل برای دارایی‌هایی که تعداد محدودی از آن‌ها وجود دارد یا عبارتی عرضه محدود دارند و غالباً برای فلزات و کانی‌های ارزشمندی مثل طلا کاربرد دارد.
مدل Stock to Flow (انباشت به جریان) از دو جزء اساسی یعنی انباشت و جریان تشکیل شده است.
- انباشت: ذخایر موجود یک دارایی
- جریان: تولید یا اکتشاف سالانه یک دارایی
بگذارید با یک مثال ساده مدل انباشت به جریان را توضیح دهیم.
مثالی برای درک S2F
طبق داده‌های شورای جهانی طلا تا سال ۲۰۱۳ نزدیک به ۱۷۷۰۰۰ تن طلا در دنیا استخراج شده است.
تولید سالانه معادن تقریباً ۳۰۰۰ تن در سال ۲۰۱۳ بود (جریان). اگر مجموع طلای استخراج شده را بر تولید سالانه تقسیم کنیم، به نسبت انباشت به جریان طلا که تقریباً ۵۹ سال است می‌رسیم.
این نسبت بیانگر تعداد سال‌هایی است که برای دو برابر شدن کل موجودی طلا با نرخ فعلی تولید، نیاز است. نکته مهم این است که هر چه این عدد بالاتر باشد، به این معناست که طلا کمیاب‌تر و ارزشمندتر است.
حال به بیت کوین باز می‌گردیم.
ارزشمندتر شدن بیت کوین با استناد به مدل S2F
همانطور که احتمالاً می‌دانید، امکان کپی و جعل بیت کوین وجود ندارد و کل عرضه بیت کوین به ۲۱ میلیون محدود شده است.
اینجاست که بسیاری (از جمله پلن بی) این سوال را مطرح کردند که اگر مدل S2F برای طلا کار می‌کند، چرا نباید برای بیت کوین کار کند؟
به همین دلیل پلن بی در سایت خود با عنوان buy bitcoin worldwide اقدام به انتشار نمودار انباشت به جریان بیت کوین کرد.
می‌توانیم مدل S2Fای را که پلن بی ارائه کرده است معادل پیش بینی انتظارات بازار از تاثیر هاوینگ بنامیم.
یعنی طبق انتظار و بر اساس روزهای باقی مانده تا استخراج آخرین بیت کوین، تخمین زده می‌شود که در آخرین روز سال ۲۰۲۲ قیمت بیت کوین از ۱۰۹,۵۰۰ دلار نیز عبور کند و یکسال بعد از هاوینگ بیت کوین ۲۰۲۴، قیمت بیت کوین ۳۶۰ هزار دلار را رد خواهد کرد.
