تپروت چیست و چه تأثیری بر پروتکل بیت کوین دارد؟ آیا جامعه بیت کوین دستخوش یک تغییر اساسی در آینده خواهد شد؟ ارتقای تپروت روی بیت کوین چه تأثیری بر پذیرش عمومی و قیمت این ارز دیجیتال خواهد داشت؟ این‌ها سؤالاتی هستند که با اجرای ارتقای تپروت در شبکه بیت کوین، ذهن بسیاری از کاربران ارزهای دیجیتال را مشغول کرده است.
بیت کوین برای بسیاری از سرمایه‌گذاران نشان‌دهنده یک ذخیره ارزش جدید، آرمانی و جذاب است. پتانسیل بیت کوین برای تبدیل‌شدن به یک ذخیره ارزش، لقب‌‌هایی مانند «طلای دوم» و «طلای دیجیتال» را برای پادشاه ارزهای دیجیتال به ارمغان آورده است.
از جنبه‌های مختلف، بیت کوین یک نسخه ارتقایافته از طلا به‌عنوان یک ذخیره ارزش است. کمیابی بیت کوین قابل‌اثبات است و ذخیره ارزش در قالب بیت کوین در مقایسه با طلا، هزینه بسیار کمتری دارد.
با این حال، طلا ۵ هزار سال قبل از بیت کوین به‌عنوان ابزاری برای ذخیره ارزش شناخته شده بود و نوسانات آن به‌طور چشمگیری کمتر از بیت کوین است. علاوه بر این طلا دارای مصارف صنعتی است و به‌دلیل زیبایی ملموسش، همیشه تقاضا برای آن وجود دارد.
در این بین، شاید بزرگ‌ترین حقیقتی که بیت کوین را از طلا متمایز می‌کند این است که شبکه بیت کوین یک فناوری قابل‌ارتقاست. طلا در همه حالات طلا باقی خواهد ماند. امکان ندارد که طلای شما به‌ناگاه به نقره یا سرب تبدیل شود، یا یک نسخه بهبودیافته از آن به وجود بیاید. در مقابل، شبکه بیت کوین می‌تواند تغییر کند. بیت کوین یک فناوری قابل‌ارتقاست که می‌تواند خود را در طول زمان با تغییر نیاز کاربران، توسعه‌دهندگان و ماینرها تطبیق دهد.
در ۱۲ ژوئن ۲۰۲۱ (۲۲ خرداد ۱۴۰۰)، تعداد قابل‌توجهی از ماینرها حمایت خود را از یک به‌روزرسانی در فناوری بیت کوین که «ارتقای تپروت» (Taproot Upgrade) نام داشت اعلام کردند. تپروت مجموعه‌ای از ۳ پیشنهاد است که با هدف تقویت امنیت شبکه، حریم خصوصی و مقیاس‌پذیری انجام می‌شود. این به‌روزرسانی ۱۴ نوامبر ۲۰۲۱ (۲۳ آبان ۱۴۰۰) با موفقیت در بلاک شماره ۷۰۹,۶۳۲ با موفقیت اجرا شد.
تپروت مهم‌ترین ارتقای شبکه بیت کوین از زمان ارتقای افزایش ظرفیت بلاک در سال ۲۰۱۷ (۱۳۹۶) است که تحت عنوان سگویت (SegWit) از آن یاد می‌شود (SegWit مخفف عبارت Segregated Witness است).
مزایایی که انتظار می‌رود این ارتقا به همراه داشته باشد به شرح زیر است:
- ادغام همه انواع خروجی تراکنش‌های بیت کوین در یک خروجی واحد به نام خروجی تپروت که تراکنش‌های مختلف را غیرقابل‌شناسایی می‌کند و باعث بهبود حریم خصوصی می‌شود
- بهبود قابلیت برنامه‌نویسی بیت کوین (ازجمله اضافه‌شدن امکاناتی مانند قراردادهای هوشمند)
- افزایش بهره‌وری داده‌ها با استفاده از یک الگوریتم امضای کارآمدتر و روش ساختاردهی بهتر تراکنشها
- افزایش امنیت به‌دلیل اضافه‌شدن یک طرح امضای جدید که بیت کوین را به بلاک چینی با دو امضا تبدیل می‌کند.
اما این ارتقا، ریسک‌هایی را هم به دنبال دارد:
- میزان پذیرش این به‌روزرسانی کم است که نشان می‌دهد کاربران بیت کوین علاقه‌ای به اضافه‌شدن هیچ‌چیز جدیدی به بیت کوین ندارند؛
- میزان پذیرش کم، مزایای احتمالی حریم خصوصی را منتفی می‌سازد؛
- طرح امضای جدید ممکن است «مقاومت کوانتومی» کمتری نسبت به طرح فعلی داشته باشد؛
- احتمال دوپاره‌شدن جامعه بیت کوین به‌دلیل اختلاف‌نظر درباره ارتقای تپروت وجود دارد که بی‌شباهت به جدال‌هایی که بر سر سگویت به وجود آمد و به ایجاد بیت کوین کش منجر شد، نیست.
ما در این گزارش به‌کمک مقاله‌ای که در وب‌سایت کوین تلگراف منتشر شده، مزایا و ریسک‌های این ارتقا را توضیح می‌دهیم و بررسی می‌کنیم که این ارتقای تاریخی چطور روی شبکه بیت کوین اجرا خواهد شد. آگاهی از این مسئله ممکن است برای دست‌یابی به یک چشم‌انداز درست درباره بیت کوین (به‌عنوان ابزاری برای سرمایه‌گذاری) مفید باشد.
ارتقای تپروت چیست؟
ارتقای تپروت شامل ۳ پیشنهاد یا همان پروپوزال بهبود بیت کوین (BIP) است که در وب‌سایت گیت‌هاب (github.com) با شماره‌های ۳۴۰، ۳۴۱ و ۳۴۲ در دسترس قرار گرفته است.
به‌طور خلاصه، تپروت برای بهبود امنیت، حریم خصوصی و کارایی بیت کوین طراحی شده است. این به‌روزرسانی از طریق اقدامات زیر، این اهداف را عملی می‌کند:
چکیده اطلاعات ساختاریافته در درخت مرکل
«چکیده اطلاعات ساختاریافته در درخت مرکل» یا Merklized Abstract Syntax Trees که به‌اختصار MAST خوانده می‌شوند، نوع ساختاربندی و شرایط خرج‌کردن بیت کوین را تغییر می‌دهند. آنها تعداد ورودی‌های موردنیاز را کاهش می‌دهند و با این کار، داده‌های موردنیاز برای تأیید تراکنشها را هم کم می‌کنند.
ویژگی پرداخت به تپروت چیست؟
ویژگی «پرداخت به تپروت» (Pay-to-Taproot)، همه خروجی‌های بیت کوین را فارغ از نوع تراکنش (سگویتی و غیرسگویتی) ادغام می‌کند و یک خروجی تپروت واحد را در شبکه بیت کوین ایجاد می‌کند. این روش، بهره‌وری و حریم خصوصی تراکنشها را بهبود می‌بخشد.
امضاهای اشنور
در به‌روزرسانی تپروت، «امضاهای اشنور» (Schnorr) جایگزین طرح امضای رمزنگاری‌شده فعلی که ECDSA نام دارد می‌شوند. ECDSA مخفف عبارت Elliptic Curve Digital Signature Algorithm به‌معنای الگوریتم امضای دیجیتال منحنی بیضوی است.
این سه BIP هم‌زمان با هم به اجرا در می‌آیند تا ارائه‌دهندگان خدمات و کیف پول‌ها را نسبت به به‌روزرسانی نرم‌افزارهای خود تشویق کنند. به این ترتیب، این ارتقا با پذیرش حداکثری همراه می‌شود و کاربران بیشتری می‌توانند از مزایای آن استفاده کنند.
مزایای ارتقای تپروت چیست؟
تپروت قابلیت‌های کاربردی بیت کوین را افزایش می‌دهد و بازار در دسترس بیت کوین را گسترده‌تر می‌کند. ارزیابی کمّی تأثیرات این به‌روزرسانی دشوار است؛ اما به‌لحاظ کیفی، مزایای آن به شرح زیر است:
توسعه بیشتر در حوزه اپلیکیشن
قراردادهای هوشمند، قراردادهای دیجیتال خودکاری هستند که مفاد و نحوه اجرای آنها به‌صورت کد یا اسکریپت نوشته می‌شود. بیت کوین به‌طور معمول ارتباطی با قراردادهای هوشمند ندارد؛ اما در عوض بلاک چین اتریوم را با قراردادهای هوشمند آن و توسعه اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز مبتنی بر بلاک چین که از همین قراردادها استفاده می‌کنند می‌شناسیم.
با این حال، بیت کوین از ویژگی‌هایی برخوردار است که امکان ایجاد قراردادهای هوشمند بومی را در آن فراهم می‌کند. تراکنش‌های بیت کوین را می‌توان برای پرداخت‌های زمان‌بندی‌شده برنامه‌ریزی کرد تا هر زمان که شروط لازم تأمین شد و مفاد قرارداد به اجرا درآمد، این پرداخت‌ها انجام شوند.
قراردادهای هوشمند بیت کوین در حال حاضر هم در کیف پول‌های چندامضایی استفاده می‌شوند. همین قراردادها هستند که تراکنش‌های لایتنینگ را ممکن می‌کنند یا واحدهای بیت کوین را برای مدت‌زمان معینی قفل می‌کنند تا مطمئن شویم که این بیت کوین‌ها در طی این زمان، خرج نمی‌شوند.
مشکلی که تا به امروز وجود داشته این است که ایجاد چنین قراردادهای هوشمندی در بلاک چین بیت کوین، پرزحمت و پرهزینه است. علاوه بر این، اگر کاربری بخواهد یک تراکنش پیچیده بیت کوین را ارسال کند، باید اسکریپت را به‌صورت جداگانه در هر ورودی تراکنش قرار دهد.
هنگامی که آن اسکریپت‌ها اجرا شوند، همه مفاد قرارداد از جمله مفادی که اجرا نشده‌اند، آشکار خواهند شد. به همین دلیل، تراکنش‌هایی که قراردادهای بیت کوین را شامل می‌شوند، حاوی داده‌های زیادی بوده و از منظر حریم خصوصی مناسب نیستند.
تپروت اجرای اسکریپت‌های بیت کوین را به مراحل کوچک‌تر تقسیم می‌کند و باعث می‌شود فقط اسکریپتی که اجرا شده، قابل‌مشاهده باشد. از همین طریق، به‌روزرسانی تپروت قراردادهای هوشمند بیت کوین را بهینه‌تر و کاربردی‌تر می‌کند.
تپروت همچنین قابلیت استفاده از مواردی را که تحت عنوان قراردادهای ثبت محرمانه یا همان Discreet Log Contracts (به‌اختصار DLC) از آنها یاد می‌شود بهبود می‌بخشد. این قراردادها، نوع جدیدی از قراردادهای هوشمند بلاک چین بیت کوین هستند.
شاید داستانِ تا حدی خجالت‌آور شرط‌بندی دو نفر از طرف‌داران بیت کوین بر سر نتیجه انتخابات آمریکا را شنیده باشید. نیکولاس دوریر (Nicolas Dorier)، بنیان‌گذار شرکت BTCPay Serve و کریس استوارت (Chris Stewart)، بنیان‌گذار شرکت Suredbits از همین قراردادهای DLC استفاده کردند تا بر سر نتایج انتخابات ۲۰۲۰ ریاست جمهوری آمریکا شرط‌بندی کنند.
با وجود تپروت، قراردادهای DLC ردپای کمتری بر روی زنجیره باقی می‌گذارند و این موضوع، اجرای قراردادهای هوشمند بیت کوین را آسان‌تر می‌کند.
بسیاری از افراد در وصف قراردادهای هوشمند از تعابیری چون «انقلابی» و «انعطاف‌پذیر» استفاده می‌کنند؛ اما با همه این اوصاف، هنوز راه زیادی داریم تا استفاده از قراردادهای هوشمند بر روی بیت کوین به یک فرایند عادی تبدیل شود.
بنابراین، هرچند تپروت قراردادهای هوشمند بیت کوین را عملیاتی‌تر می‌کند، اما در آینده نزدیک شاهد برنامه‌های غیرمتمرکز (Dapp) و سازمان‌های خودمختار غیرمتمرکز (DAOs) مبتنی بر بیت کوین (که از جمله ویژگی‌های بلاک چین اتریوم هستند) نخواهیم بود.
در عوض، به‌احتمال زیاد در کوتاه‌مدت شاهد ظهور قراردادهای هوشمند بیت کوین در حوزه پرداخت بیمه، معاملات املاک مسکونی و محصولات مستمری مالی هستیم که فرصت‌های معناداری را پیش روی ما قرار می‌دهند. به‌عنوان مثال:
- پرداخت‌های بیمه عمر را می‌توان بر اساس رسیدی قابل‌قبول از یک گواهی فوت یا معادل آن برنامه‌ریزی کرد. این نوع پرداخت‌ها در سال ۲۰۱۹ در ایالات متحده، از ۷۶۰ میلیارد دلار فراتر رفته بود.
- معاملات املاک مسکونی می‌توانند پس از آنکه بانک فروشنده، رسید پرداخت مبلغ وام مسکن را تأیید کرد، تسویه نهایی شوند. آمارها نشان می‌دهند که ۵.۸ میلیون واحد مسکونی در ایالات متحده در بازه زمانی سالانه تا ماه مه ۲۰۲۱ (اردیبهشت ۱۴۰۰) فروخته شده است. متوسط قیمت این خانه‌ها ۳۵۰ هزار دلار بوده است.
- مستمری‌های سالیانه مالی می‌توانند در یک بازه زمانی مشخص و به‌صورت برنامه‌ریزی‌شده پرداخت شوند. ارزش دارایی‌های مستمری سالیانه در ایالات متحده طی سال ۲۰۲۰ از ۳ تریلیون دلار فراتر رفته است.
البته گفتنی است که مسیر و چگونگی نفوذ بیت کوین به این بازارها هنوز مشخص نیست. در این بین، شاید فاکتوری که موفقیت بیت کوین را در نفوذ به این بازارها مشخص کند، میزان تقاضای مشتریان برای پرداخت تمام یا بخشی از این عایدات در قالب بیت کوین باشد.
در نهایت، باید گفت شرکت‌های بیمه‌ای که بیمه عمر صادر می‌کنند یا محصولات مستمری سالیانه می‌فروشند، نماینده بخشی از محافظه‌کارترین نهادها در دنیای مالی هستند. این شرکت‌ها در اواسط دهه ۱۸۰۰ میلادی پا به عرضه وجود گذاشتند و شعار آنها، فعالیت مادام‌العمر بود.
اگر این شرکت‌های بیمه تسلیم تقاضای مشتریان خود برای ورود به حوزه دارایی‌های دیجیتال و بلاک چین شوند، این تقاضا به‌احتمال زیاد به‌سمت بیت کوین خواهد رفت. بیت کوین از منظر فناوری در مقایسه با اتریوم، محافظه‌کارتر و بلاک چینی قابل‌پیش‌بینی‌تر است.
بیت کوین همچنین در مقایسه با رقبایش شباهت بیشتری به طلا و پول دارد و بنابراین درک ارزش آن راحت‌تر است. گفتنی است که شرکت بیمه مس میوچال (MassMutual)، یکی از شرکت‌های بیمه‌ای است که در بیت کوین و همچنین شرکت‌های فعال در حوزه بیت کوین سرمایه‌گذاری کرده است.
