امروزه ما از فناوری در بسیاری از جنبه های زندگی روزمره خود استفاده می کنیم. به عنوان مثال، فناوری ارتباطات را متحول کرده است و به افراد اجازه می دهد بدون توجه به مکان یا منطقه زمانی به راحتی با هم ارتباط برقرار کنند. همچنین، دسترسی به اطلاعات در مورد موضوعات مختلف، از اخبار و رویدادهای جاری گرفته تا منابع آموزشی و تحقیقات را آسان‌تر از همیشه کرده است. در آموزش، فن آوری روش یادگیری دانش آموزان و معلمان را تغییر داده است. به طور کلی، فناوری نقش حیاتی در زندگی و آموزش ما ایفا می کند و فرصت های جدیدی را برای ارتباطات، دسترسی به اطلاعات، سرگرمی، بهره وری، سلامت و تندرستی و یادگیری در اختیار ما قرار می دهد. با این حال، مانند هر امکانات دیگری، ممکن است مضراتی نیز داشته باشد.
چند نمونه از کاربرد فناوری در آموزش
۱- برنامه های آموزشی
بسیاری از برنامه های آموزشی در دستگاه های تلفن همراه، مانند تبلت ها و تلفن های هوشمند، می توانند به دانش آموزان در یادگیری طیف گسترده ای از موضوعات، از یادگیری زبان گرفته تا ریاضیات و علوم کمک کنند.
۲- دوره های آنلاین
دوره های آنلاین، چه به صورت خودگام و چه توسط مربی، به دانش آموزان این امکان را می دهد که با سرعت خود، از هر کجا، با اتصال به اینترنت، یاد بگیرند. پلتفرم هایی مانند Coursera، edX و Udemy دوره هایی را از دانشگاه ها و موسسات برتر در سراسر جهان ارائه می دهند.
۳- وایت بردهای تعاملی
تخته‌های سفید تعاملی به معلمان اجازه می‌دهد اطلاعات را به صورت جذاب و تعاملی ارائه کنند. همچنین، به دانش‌آموزان اجازه می‌دهد در فعالیت‌های کلاس شرکت کنند و با همسالان خود همکاری کنند.
۴- واقعیت مجازی (VR) و واقعیت افزوده (AR)
فن‌آوری‌های واقعیت مجازی و واقعیت افزوده می‌توانند تجربیات یادگیری تعاملی و فراگیر را در اختیار دانش‌آموزان قرار دهند. به این ترتیب، به آنها اجازه کاوش و تعامل با محیط‌ها و اشیاء مجازی را میدهند.
۵- بازی های آموزشی
بازی‌های آموزشی می‌تواند برای دانش‌آموزان سرگرم‌کننده و جذاب باشد و در عین حال مهارت‌های حل مسئله، تصمیم‌گیری و تفکر انتقادی را بهبود بخشد.
۶- ویدئو کنفرانس
ابزارهای ویدئو کنفرانس، مانند زوم و اسکایپ، می‌توانند آموزش از راه دور و کلاس‌های مجازی را تسهیل کنند و به معلمان و دانش‌آموزان این امکان را میدهند تا بدون توجه به موقعیت مکانی خود، در زمان واقعی با یکدیگر تعامل داشته باشند.
اینها تنها چند نمونه از بسیاری از فناوری های موجود در آموزش هستند. انتخاب فناوری به نیازها و اهداف خاص مؤسسه آموزشی یا معلم فردی و منابع موجود بستگی دارد.
مضرات احتمالی
فناوری در آموزش هم مزایا و هم معایب دارد. در ادامه به بررسی برخی از مضرات احتمالی آن میپردازیم.
حواس پرتی
یکی از معایب احتمالی استفاده از فناوری در آموزش، خطر حواس پرتی است. فناوری می تواند دسترسی دانش آموزان را به طیف گسترده ای از منابع غیر آموزشی مانند رسانه های اجتماعی، بازی و سرگرمی فراهم کند که می تواند زمان ارزشمند یادگیری را از بین ببرد. در ادامه به معرفی چند موقعیت میپردازیم که در آنها فناوری می تواند منبعی برای حواس پرتی در آموزش باشد.
۱- رسانه های اجتماعی
پلتفرم های رسانه های اجتماعی مانند فیس بوک، توییتر و اینستاگرام می توانند منبع اصلی حواس پرتی دانش آموزان باشند. بررسی اعلان‌ها، پیمایش در فیدهای خبری و شرکت در مکالمات آنلاین می‌تواند زمان ارزشمند یادگیری را از بین ببرد.
۲- بازی
بازی‌های آنلاین و اپلیکیشن‌های موبایل می‌توانند بسیار اعتیادآور باشند و زمان ارزشمند مطالعه را از بین ببرند. دانش‌آموزان ممکن است وسوسه شوند که به جای تمرکز بر مطالعات خود، بازی کنند یا از برنامه‌ها استفاده کنند.
۳- سرگرمی
سرویس‌های پخش جریانی مانند نتفلیکس و یوتیوب می‌توانند به دانش‌آموزان امکان دسترسی به طیف گسترده‌ای از محتوای سرگرمی را بدهند، که می‌تواند حواس آنها را در زمان مطالعه پرت کند.
۴- قابلیت چند وظیفه ای
فناوری می تواند انجام چند کار را برای دانش آموزان آسان کند، مانند بررسی ایمیل یا برنامه های پیام رسانی در حین مطالعه. با این حال، قابلیت چندوظیفه ای می تواند برای یادگیری مضر باشد و منجر به کاهش تمرکز و نگهداری ضعیف تر اطلاعات شود.
۵- خرید اینترنتی
پلتفرم‌های تجارت الکترونیک مانند آمازون می‌توانند منبعی برای حواس‌پرتی دانش‌آموزان، به‌ویژه در فصل تعطیلات باشند. دانش‌آموزان ممکن است وسوسه شوند که به‌جای تمرکز بر مطالعات خود، خرید آنلاین کنند.
به طور کلی، استفاده از فناوری در آموزش اگر به درستی مورد استفاده قرار نگیرد، می تواند منبعی برای حواس پرتی دانش آموزان باشد. برای دانش آموزان و معلمان مهم است که از حواس پرتی های احتمالی آگاه باشند و اقداماتی را برای به حداقل رساندن آنها انجام دهند، مانند محدود کردن دسترسی به منابع غیر آموزشی در طول زمان مطالعه، استفاده از ابزارهایی برای مسدود کردن وب سایت ها و برنامه های مزاحم، و تشویق دانش آموزان به تمرکز بر آنها. مطالعه بدون انجام چند کار
وابستگی
اتکا به فناوری می تواند منجر به فقدان مهارت های تفکر انتقادی، توانایی حل مسئله و کاهش توانایی یادگیری و حفظ اطلاعات بدون فناوری شود. در اینجا چند راه وجود دارد که فناوری می تواند منجر به وابستگی شود:
۱- وابستگی به موتورهای جستجو
موتورهای جستجو مانند گوگل می توانند ابزار ارزشمندی برای یافتن اطلاعات باشند. با این حال، دانش آموزان ممکن است به جای توسعه مهارت های تحلیلی و پژوهشی خود، برای ارائه پاسخ به آنها وابسته شوند.
۲- وابستگی به ماشین حساب
ماشین حساب و سایر نرم افزارهای ریاضی می توانند ابزار مفیدی برای حل معادلات پیچیده باشند. با این حال، دانش آموزان ممکن است برای انجام عملیات ریاضی پایه به آنها وابسته شوند که منجر به عدم درک مفاهیم اساسی ریاضی می شود.
۳- وابستگی به نرم افزارهای بررسی املا و بررسی گرامری
نرم افزار چک املا و چک گرامر می تواند ابزار مفیدی برای بهبود مهارت های نوشتاری باشد. با این حال، دانش‌آموزان ممکن است برای تصحیح همه اشتباهات به آنها وابسته شوند، که منجر به عدم درک قواعد دستور زبان و املای اولیه می‌شود.
۴- وابستگی به منابع آنلاین
منابع آنلاین مانند کتاب های درسی آنلاین و فیلم های آموزشی می توانند ابزار ارزشمندی برای یادگیری باشند. با این حال، دانش آموزان ممکن است برای ارائه تمام اطلاعات مورد نیاز خود به آنها وابسته شوند، که منجر به فقدان مهارت های تفکر انتقادی و توانایی ترکیب اطلاعات از منابع متعدد می شود.
۵- وابستگی به فناوری برای ارتباطات
فناوری می‌تواند ارتباط بین دانش‌آموزان و معلمان را تسهیل کند، اما دانش‌آموزان ممکن است برای برقراری ارتباط به آن وابسته شوند که منجر به کمبود مهارت‌های بین فردی و توانایی‌های ارتباط چهره به چهره شود.
به طور کلی، در حالی که فناوری می تواند ابزار مهمی برای یادگیری باشد، دانش آموزان و معلمان باید از خطرات احتمالی وابستگی آگاه باشند. تشویق دانش‌آموزان به توسعه تفکر انتقادی، حل مسئله، و مهارت‌های پژوهشی و استفاده از فناوری به‌عنوان مکمل و نه جایگزین روش‌های سنتی یادگیری، می‌تواند به کاهش خطرات وابستگی کمک کند.
هزینه
هزینه یکی دیگر از معایب بالقوه استفاده از فناوری در آموزش است. در حالی که فناوری می تواند مزایای بسیاری را برای دانش آموزان فراهم کند، اجرای و نگهداری آن نیز می تواند پرهزینه باشد. در اینجا چند روش وجود دارد که فناوری می تواند منبع هزینه در آموزش باشد:
۱- سخت افزار و نرم افزار
پیاده‌سازی فناوری در آموزش اغلب نیازمند خرید سخت‌افزاری مانند رایانه، تبلت و گوشی‌های هوشمند و همچنین نرم‌افزارهایی مانند برنامه‌های آموزشی و سیستم‌های مدیریت یادگیری است. این هزینه ها می تواند به سرعت افزایش یابد، به ویژه برای مدارس و مناطق با بودجه محدود.
۲- زیرساخت
پیاده‌سازی فناوری در آموزش به زیرساخت‌های قابل اعتماد و قوی از جمله اینترنت پرسرعت، Wi-Fi و امنیت شبکه نیز نیاز دارد. ارتقا یا حفظ زیرساخت ها می تواند پرهزینه باشد، به ویژه برای مدارس و مناطق در مناطق روستایی یا کم درآمد.
۳- نگهداری و پشتیبانی
نگهداری و پشتیبانی از فناوری نیز می تواند گران باشد، به ویژه اگر مدارس و مناطق منابع لازم برای استخدام کارکنان اختصاصی فناوری اطلاعات را نداشته باشند. تعمیر یا جایگزینی سخت افزار، عیب یابی مشکلات نرم افزاری و ارائه پشتیبانی فنی همگی می توانند بر هزینه های پیاده سازی فناوری در آموزش بیفزایند.
۴- آموزش و توسعه حرفه ای
پیاده‌سازی فناوری در آموزش همچنین مستلزم آموزش و توسعه حرفه‌ای برای معلمان و کارکنان است تا اطمینان حاصل شود که آنها می‌توانند به طور مؤثر از فناوری استفاده کرده و در شیوه‌های آموزشی خود ادغام کنند. این می تواند پرهزینه باشد، به ویژه اگر مدارس و مناطق منابع لازم برای ارائه آموزش و پشتیبانی مداوم را نداشته باشند.
۵- ارتقاء و جایگزینی
فناوری به طور مداوم در حال پیشرفت است و مدارس و مناطق ممکن است نیاز به ارتقا یا جایگزینی مرتب سخت افزار و نرم افزار داشته باشند تا از آخرین پیشرفت ها مطلع شوند. این می تواند پرهزینه باشد، به ویژه برای مدارس و مناطق با بودجه محدود.
به طور کلی، در حالی که فناوری می‌تواند برای دانش‌آموزان مفید باشد، برای مدارس و مناطق مهم است که هزینه‌های پیاده‌سازی و حفظ فناوری در آموزش را به دقت در نظر بگیرند. تهیه بودجه و برنامه بلندمدت برای اجرای فناوری، جستجوی کمک های مالی و سایر منابع مالی، و همکاری با فروشندگان فناوری برای مذاکره در مورد قیمت گذاری و پشتیبانی می تواند به مدارس و مناطق کمک کند تا هزینه های فناوری در آموزش را مدیریت کنند.
امنیت و حریم خصوصی
هنگام استفاده از فناوری در آموزش، امنیت و حریم خصوصی نگرانی های مهمی هستند. فناوری می تواند مزایای زیادی را برای دانش آموزان فراهم کند، اما این پتانسیل را نیز دارد که اطلاعات شخصی و امنیت آنلاین آنها را به خطر بیندازد. در اینجا چند راه وجود دارد که فناوری می تواند بر امنیت و حریم خصوصی در آموزش تأثیر بگذارد:
۱- نقض داده ها
مدارس و مناطق ممکن است اطلاعات حساس دانش‌آموزان و کارکنان را در سیستم‌های کامپیوتری خود ذخیره کنند، مانند نام، آدرس، و شماره تامین اجتماعی. نقض داده ها می تواند این اطلاعات را به خطر بیندازد و منجر به سرقت هویت و سایر مسائل امنیتی شود.
۲- آزار و اذیت سایبری
آزار و اذیت سایبری، که می تواند به طور قابل توجهی بر سلامت روانی و عاطفی دانش آموزان تأثیر بگذارد.
۳- محتوای نامناسب
دانش‌آموزان ممکن است در معرض محتوای نامناسب یا مضر آنلاین، مانند مطالب خشونت‌آمیز یا مستهجن، قرار بگیرند که می‌تواند تأثیر منفی بر رشد و رفاه آنها داشته باشد.
۴- فیشینگ و کلاهبرداری
دانش آموزان ممکن است هدف کلاهبرداری های فیشینگ قرار بگیرند که می تواند اطلاعات شخصی آنها را به خطر بیندازد و منجر به زیان مالی شود.
۵- نداشتن حریم خصوصی
دانش‌آموزان ممکن است فعالیت‌های آنلاین خود را بر اساس مدارس و مناطق نظارت و پیگیری کنند، که می‌تواند منجر به عدم رعایت حریم خصوصی و نظارت آنلاین شود.
برای رفع این نگرانی‌ها، مدارس و مناطق باید خط‌مشی‌ها و رویه‌های روشنی را برای استفاده از فناوری در آموزش ایجاد کنند، از جمله دستورالعمل‌هایی برای حفاظت از داده‌های دانش‌آموزان، جلوگیری از آزار و اذیت سایبری و فیلتر کردن محتوای نامناسب. مدارس و مناطق همچنین باید در اقدامات امنیت سایبری مانند فایروال ها و نرم افزارهای آنتی ویروس سرمایه گذاری کنند تا در برابر نقض داده ها و سایر تهدیدات امنیتی محافظت شوند. در نهایت، مدارس و مناطق باید برای آموزش دانش آموزان و کارکنان در مورد اهمیت ایمنی آنلاین و بهترین شیوه ها برای محافظت از اطلاعات شخصی و حریم خصوصی آنلاین تلاش کنند.
سخن پایانی
در حالی که فناوری می تواند مزایای زیادی برای آموزش داشته باشد، دانستن معایب بالقوه و تلاش برای کاهش آنها مهم است. یک رویکرد متعادل که از فناوری برای تقویت یادگیری و در عین حال پرورش مهارت‌های تفکر انتقادی و حل مسئله استفاده می‌کند، می‌تواند به اطمینان حاصل شود که دانش‌آموزان به خوبی برای چالش‌های آینده آماده هستند.
