برای اینکه یک برنامه نویس حرفه ای باشیم بهتر است چندین زبان برنامه نویسی را یاد بگیریم زیرا در این صورت فرصت‌های شغلی بیشتری نسبت به برنامه نویسانی که فقط با یک زبان کار می‌کنند به دست می‌آوریم. البته که این مسیر نیازمند تلاش و پشتکار است. اگر قصد یادگیری و تجربه حوزه‌های مختلف آن را دارید پیشنهاد می‌کنیم در ادامه با ما همراه باشید.
توصیه‌های لازم برای یادگیری چند زبان برنامه‌نویسی
برای کسانی که حداقل به یک زبان تسلط دارند یادگیری زبانهای بعدی بسیار ساده‌تر است. اما اگر درحال یادگیری اولین زبان هستید، توصیه‌های زیر به شما کمک می‌کند تا بهتر تصمیم بگیرید و زمان و انرژی خود را بهینه کنید.
پشتکار و روحیه یادگیری داشته باشیم.
نکته‌ای که باید در ابتدا مدنظر داشته باشیم این است که هیچ ترس و واهمه‌ای از یادگرفتن برنامه‌نویسی به‌خود راه ندهیم. برای برنامه‌نویس شدن نه لازم است که ریاضیدان باشیم (البته دانستن ریاضیات در سرعت بخشیدن به پیشرفت ما کمک می‌کند) و نه لازم است نابغه باشیم تا به دنیای برنامه نویسان وارد شویم. فقط اگر کمی همت به خرج دهیم و پشتکار و تمرین مداوم داشته باشیم در عرض چند ماه به یک برنامه نویس خوب تبدیل می‌شویم.
الگوریتم و مبانی اولیه برنامه نویسی را یاد بگیریم.
اولین و مهمترین گام در یادگیری چند زبان برنامه نویسی، یاد گرفتن الگوریتم و درک مبانی و اصول اولیه برنامه نویسی است. تمام زبانهای برنامه نویسی از همین مبانی و اصول اولیه برنامه نویسی بهره جسته اند و تفاوت عمده آنها در نحو نوشتاری یا اصطلاحا syntax آنها است. به‌طوریکه یک برنامه نویس حرفه ای در مدت کوتاهی قادر است زبان جدیدی بیاموزد. اگر برنامه نویسی را به رانندگی تشبیه کنیم، الگوریتم و اصول اولیه برنامه نویسی همان آیین نامه رانندگی است که هر راننده قبل از رانندگی باید بیاموزد. مثلا هر راننده باید یاد بگیرد سرعت مجاز در هر مسیری چه مقدار است؟ هر تابلویی نشانه چیست؟
برنامه نویس نیز باید بیاموزد کجا از شرط if استفاده کند؟ کجا حلقه for و while به کار ببرد؟ با روش‌های مرتب سازی و مواردی از این قبیل آشنا باشد. این پیش نیاز بسیار مفید با فراگیری الگوریتم و مبانی برنامه نویسی به دست می‌آید. دانستن الگوریتم به ما کمک می‌کند تا به راحتی مسائل را به صورت مرحله به مرحله و طبق نظمی که کامپیوتر قادر به فهمیدن آن باشد، بنویسیم و درک مبانی اولیه برنامه نویسی به ما می‌آموزد چگونه از الگوریتم‌ها و ساختارها در برنامه نویسی استفاده کنیم.
در انتخاب اولین زبان برنامه نویسی برای یادگیری دقت کنیم.
گام بعدی در یادگیری چند زبان برنامه نویسی، انتخاب مناسب اولین زبان برنامه نویسی برای یادگیری است. بهتر است اولین زبانی که برای برنامه نویسی انتخاب می‌کنیم، زبان دشواری نباشد. مثلا اگر C++ را برای اولین زبان برنامه نویسی انتخاب کنیم، ممکن است در اواسط آموزش درک بسیاری از مسائل مطرح شده برای ما سخت و مشکل باشد و این سخت شدن مباحث باعث دلزدگی در ادامه یادگیری می‌شود.
اگر همان رانندگی را مثال بزنیم هیچوقت فردی که رانندگی بلد نیست پشت کامیون نمی‌نشیند بلکه با خودروی سبکی مانند پراید شروع به آموزش رانندگی می‌کند. در برنامه نویسی نیز بعضی از زبان‌ها هستند که یادگیری آنها، برای افراد مبتدی کار آسانی نیست. با کمی جستجو در اینترنت می‌توانیم زبان‌هایی که یادگیری آسان‌تری نسبت به دیگر زبان‌ها دارند را بیابیم. زبان‌هایی مانند Ruby، Python و غیره وجود دارند که انتخاب مناسبی برای یادگیری اولین زبان برنامه نویسی هستند. بعد از یاد گرفتن اولین زبان برنامه نویسی، یادگرفتن زبانهای بعدی آسان خواهد بود.
زبان هایی را یاد بگیریم که مرتبط با حوزه شغلی و علاقه ما هستند.
انتخاب زبان به خود ما بستگی دارد و اینکه قصد برنامه نویسی در چه حوزه ای را داریم زیرا کاربرد هر زبان برنامه نویسی متفاوت است. بعضی از زبانهای برنامه نویسی مختص ساخت نرم افزار در دسکتاپ هستند. بعضی زبان‌ها در طراحی سایت و بک اند کارایی دارند و برخی دیگر در حوزه‌هایی مانند ساخت اپلیکشن موبایل، علم داده و هوش مصنوعی کاربرد دارند. به عنوان مثال اگر قصد داریم در قسمت بک اند وب سایت کار کنیم زبان PHP انتخاب مناسبی است. در ساخت برنامه اندروید زبان جاوا و اگر به هوش مصنوعی علاقمندیم پایتون گزینه بسیار خوبی است. همچنین اگر به طراحی صفحات وب علاقمندیم جاوا اسکریپت انتخاب هوشمندانه ای خواهد بود.
طبق مثال رانندگی، اگر کسی قصد انتقال تعداد زیادی مسافر داشته باشد تا اتوبوس هست، هرگز کامیون را انتخاب نمی‌کند. هر چند با کامیون هم امکان انتقال مسافر هست ولی کامیون نه راحتی اتوبوس را دارد و نه از ایمنی کافی جهت انتقال مسافر برخوردار است. پس انتخاب مناسب زبان برنامه‌نویسی به رسیدن به اهدافی که در نظر داریم بسیار کمک خواهد کرد.
یادگیری زبان‌هایی مانند php و جاوا اسکریپت و حتی پایتون، باعث رشد و پیشرفت شما در حوزه اینترنت و طراحی سایت می‌شود اما یادگیری زبانی مثل C++ هیچ کمکی در حوزه اینترنت نمی‌کند. برعکس کسی که در حوزه برنامه‌نویسی سخت‌افزار کار می‌کند، یادگرفتن زبان‌هایی مانند php و جاوا‌اسکریپت به او کمکی نخواهد کرد. برای کسب تجربه، آموختن هر زبانی بیهوده نیست ولی بهتر است زبان‌هایی یاد بگیریم که مرتبط به حوزه کاری‌مان می‌شوند.
ابتدا زبانهای برنامه‌نویسی پیش‌نیاز را یاد بگیریم.
یادگیری بعضی از زبانهای برنامه نویسی نیازمند پیش نیازهایی است که بهتر است آنها را یاد بگیریم. برای مثال قبل از فراگیری زبان جاوا اسکریپت لازم است Html و Css را بیاموزیم. همین شرایط برای زبان PHP هم برقرار است. یا برای آموختن فریم ورک لاراول حتما باید PHP را آموخته باشیم. بهتر است قبل از شروع یادگیری یک زبان جدید اطلاعات کافی از آن بدست بیاوریم تا در میانه راه به مشکل بر نخوریم.
به‌صورت مداوم تمرین کنیم.
در یادگیری هر زبان برنامه نویسی تمرین کردن نقش مهمی دارد و باعث پیشرفت در کار می‌شود. در اینترنت سایت‌های زیادی هستند که سوالاتی برای حل کردن در تمامی زبانهای برنامه نویسی دارند و می‌توانیم به طور مداوم به تمرین کردن مشغول باشیم. تمرین کردن زیاد، باعث افزایش سرعت یادگیری می‌شود.
کدهای برنامه نویسی را بخوانیم.
یکی از بهترین راه‌های یادگیری یک زبان جدید برنامه نویسی و مهارت پیدا کردن، خواندن کد است. کدهای برنامه نویسی منبع باز (Open Source) زیادی وجود دارد که به ما در آشنایی بیشتر با زبان برنامه نویسی مورد نظر کمک زیادی می‌کنند.
در زمان یادگیری زبان اول برنامه نویسی، همزمان مشغول یادگیری زبان دیگری نشویم.
برای اغلب افراد حدود یک سال طول می‌کشد تا آن زبان در ذهن‌شان تثبیت شود البته این زمان گاهی کمی بیشتر و گاهی کمتر است. اگر در این دوره همزمان مشغول یادگیری زبان دیگری شویم مفاهیم و مباحث دو زبان را با هم مخلوط می‌کنیم و این باعث سردرگمی می‌شود. که حتی بعد از پیشرفت در آن زبان‌ها، ممکن است به دشواری بتوانیم مفاهیم مخلوط شده را از هم تمیز دهیم. اما بعد از آموختن زبان اول، یادگیری همزمان زبانهای مختلف برنامه نویسی اختلالی در یادگیری به وجود نمی‌آورد.
یادگیری فریم‌ورک‌های هر زبان، چیزی کم از یادگیری زبان جدید ندارد.
اغلب زبانهای برنامه نویسی دارای فریم‌ورک‌های متنوعی هستند و راحتی و امنیتی که فریم‌ورک‌ها به برنامه‌نویس می‌دهند باعث محبوبیت روزافرونشان در بین برنامه نویسان شده است. برای مثال لاراول، سیمفونی و کدایگنیتر تعدادی از فریم ورک‌های PHP هستند که در بک-اند سایت کاربرد فراوانی دارند. یا جنگو و فلسک نمونه ای جذاب و پرطرفدار از فریم ورک‌های پایتون هستند. در کل اکثر زبانهای برنامه نویسی دارای فریم‌ورک‌هایی هستند که با داشتن کتابخانه‌های فراوان حجم کدنویسی را کاهش داده‌اند. توصیه می‌کنیم هرگز از یادگیری فریم‌ورک‌ها غافل نشوید.
یادگیری چند زبان برای فول استک شدن
طراحی وب از دو قسمت تشکیل شده است. برنامه نویس فرانت اند (Front End) شکل و ظاهر سایت را طراحی کرده و توسعه می‌دهد و برنامه نویس بک اند (Back End) توسعه سمت سرور را به عهده دارد. کسی که در هر دو قسمت تبحر و تسلط کافی داشته باشد و بتواند یک پروژه را از صفر تا صد انجام دهد، یک برنامه‌نویس فول استک (Full Stack Developer) است.
برای اینکه فول استک شویم باید زبانهای مختلفی یاد بگیریم. Html ،css، جاوا اسکریپت، php ، جاوا، پایتون، SQL و غیره زبان‌هایی هستند که یک فول استک تسلط کافی روی آنها دارد. البته ناگفته نماند که یادگیری همه زبانهای گفته شده لازم نیست اما مسلما، توانایی کامل در پیاده‌سازی هر دو بخش پروژه است که شما را تبدیل به یک برنامه‌نویس فول استک می‌کند.
با یادگیری زبانهای مکمل بک اند، حرفه ای شویم.
اگر به توسعه وب به ویژه قسمت بک اند علاقمند هستید، بهتر است زبانهای مکمل را یاد بگیریم. با یک نگاه به شرکت‌های بزرگی مثل گوگل، فیس بوک، آمازون و غیره متوجه می‌شویم که این شرکت‌ها برای توسعه محصولات و پروژه‌های خود از چندین زبان مختلف استفاده کرده اند. زبانهای برنامه‌نویسی در تعامل با یکدیگر هستند و اکتفا کردن به یک زبان در هر حوزه ممکن است فرصت‌های زیادی را از ما دریغ کند. یادگیری زبان‌هایی نظیر PHP ، پایتون، ASP و Node.Js در حرفه ای شدن بیشتر ما در بک اند نقش به سزایی خواهند داشت.
مزایا و معایب یادگیری چند زبان برنامه نویسی
تا حدودی درمورد مزایای یادگیری چند زبان صحبت کردیم. به طور خلاصه می‌توان گفت
- انعطاف پذیری و قدرت مانور در حوزه‌های مختلف
- بالا بردن مهارت و تجربه در برنامه‌نویسی
- ارمغان آوردن فرصت‌های شغلی بهتر و بیشتر
- کسب اعتبار و احترام در انجمن‌های حرفه‌ای
و غیره از مزایای یادگیری چند زبان هستند. اما آیا یادگیری چند زبان معایبی هم دارد؟ متاسفانه بله.
مهمترین عیب یادگیری چند زبان این است که زبانهای متنوعی وجود دارند که اگر در تصمیم‌گیری مردد باشیم و بخواهیم زبانهای زیادی را یاد بگیریم و یا با انتخاب منابع نادرست زمان یادگیری را طولانی کنیم، فرصتی برای استفاده از مهارت‌های خود و کسب اعتبار نخواهیم داشت.
جمع‌بندی
برنامه نویسان چند زبانه از مهارت و تجربه بالاتری برخوردار می‌شوند و قادر اند برای هر پروژه کاری، زبان مناسب آن پروژه را انتخاب کنند. در پایان یادآوری می‌کنیم که یاد داشتن چند زبان برنامه نویسی یکی از ویژگی‌های مهمی است که شرکت‌های بزرگ استارتاپی به دنبال آن هستند. پس چه خوب است با آموختن زبانهای برنامه نویسی جدید توانایی خود را افزایش دهیم و موقعیت‌های شغلی مناسبی را برای خود به ارمغان بیاوریم. اگر در شروع مسیر یادگیری برنامه‌نویسی هستید چه زبانی را انتخاب کرده‌اید؟
