اگر در حوزه برنامه نویسی و طراحی وب فعالیت می کنید حتماً نام وب سرور آپاچی Apache را شنیده اید. امروز به صورت مختصر و مفید این وب سرور محبوب را با یکدیگر بررسی خواهیم کرد.
آپاچی چیست؟
آپاچی (Apache) یک نرم افزار سرور منبع باز و رایگان محسوب می شود که ۴۰% کل وبسایت های جهان از آن استفاده می کنند. نام رسمی این وب سرور Apache HTTP Server است که توسط بنیاد نرم افزاری آپاچی (Apache Software Foundation) پشتیبانی می شود.
وب سرور Apache به صاحبان وبسایت این امکان را می دهد تا محتوای خود را در دنیای وب به اشتراک بگذارند. آپاچی به عنوان یکی از قدیمی ترین وب سرورهای دنیا شناخته می شود که اولین نسخه آن در سال ۱۹۹۵ منتشر شد و بیش از ۲۰ سال است که مورد استفاده برنامه نویسان قرار می گیرد.
کاربر برای مشاهده یک وبسایت نام دامنه مورد نظر را در نوار آدرس مرورگر وارد می کند، سپس وب سرور به عنوان یک تحویل دهنده مجازی، فایل های مورد نظر را به کاربر ارائه خواهد داد. در برخی از وبسایت های بزرگ نیز Apache به همراه وب سرورهای محبوب دیگر نظیر NGINX مورد استفاده قرار می گیرد. این موضوع باعث می شود که هر کدام از وب سرورها نقاط ضعف دیگری را جبران کند، به همین دلیل بهترین عملکرد را برای یک وبسایت به ارمغان خواهد آورد.
وب سرور چیست؟
فایل سرورها، سرورهای دیتابیس، سرورهای Mail و وب سرورها از نرم افزارهای مختلفی استفاده می کنند. این نرم افزارها می توانند به فایل های ذخیره شده در سرور فیزیکی دسترسی پیدا کرده و از آنها برای اهداف مختلف استفاده کنند. در این میان وظیفه وب سرور این است که وبسایت را به کاربران اینترنتی ارائه کند و برای رسیدن به این هدف نقش واسطه را بین سرور و سیستم کامپیوتری کاربر ایفا خواهد کرد. به عبارت دیگر وب سرور با هر ریکوئست کاربر، محتوای مورد نظر را از سرور گرفته و به وب تحویل خواهد داد.
بزرگترین چالش یک وب سرور تحویل همزمان صفحات متعدد به کاربران است. وب سرور فایل هایی که به زبان های برنامه نویسی مختلف نظیر پایتون، PHP و جاوا نوشته شده است را پردازش خواهد کرد. در حقیقت وب سرور آنها را به فایل های استاتیک HTML تبدیل کرده و سپس به مرورگر اینترنتی کاربران تحویل می دهد.
وب سرور آپاچی چطور کار می کند؟
اگرچه ما Apache را یک وب سرور در نظر می گیریم اما باید به این نکته توجه داشت که آپاچی یک سرور فیزیکی نیست بلکه نرم افزاری است که بر روی یک سرور اجرا می شود. وظیفه وب سرور Apache در حقیقت ایجاد ارتباط بین سرور و مرورگر اینترنتی کاربران نظیر فایرفاکس، گوگل کروم یا Safari است؛ علاوه بر این وب سرور آپاچی بر اساس ساختار سرور-کاربر (Client-Server) فایل ها را بین سرور و کاربر تحویل می دهد.
نرم افزار Apache مجهز به قابلیت کراس پلتفرم (Cross-Platform) است بنابراین در هر دو سیستم عامل Unix یا ویندوز قابل اجرا خواهد بود. زمانی که کاربر می خواهد یک صفحه (مثل Home Page یا About Us) از وبسایت شما را بارگذاری نماید، مرورگر اینترنتی وی درخواستی را به سرور ارسال می کند؛ آنگاه آپاچی پاسخ کاربران را به همراه فایل های درخواست شده نظیر عکس، متن و ویدیو را بر می گرداند.
سرور و کاربران از طریق پروتکل HTTP با یکدیگر ارتباط برقرار می کنند و نرم افزار آپاچی مسئولیت امنیت ارتباط بین دو سیستم کامپیوتری را بر عهده خواهد داشت. وب سرور Apache دارای یک ساختار ماژولار است بنابراین قابلیت سفارشی سازی بالایی دارد. قابلیت ماژولار به صاحبان سرور این امکان را می دهد تا ویژگی های جانبی آن را روشن یا خاموش کنند.
در حقیقت وب سرور Apache ماژول های امنیتی، کشینگ (Caching)، دوباره نویسی URL، احراز هویت گذرواژه و غیره دارد. توسعه دهندگان همچنین می توانند تنظیمات شخصی خود را از طریق فایل htaccess. بر روی سرور اعمال کنند؛ این فایل در حقیقت یک فایل کانفیگ است که توسط تمام برنامه های Hostinger پشتیبانی می شود.
آپاچی در مقابل وب سرورهای دیگر
علاوه بر آپاچی، وب سرورهای دیگری نیز در دنیای برنامه نویسی وجود دارند که هر کدام برای اهداف متفاوتی طراحی شده اند. اگرچه آپاچی بیشترین کاربرد را در بین وب سرورهای موجود دارد اما در ادامه موارد جایگزین برای آن را نیز به شما معرفی خواهیم کرد.
آپاچی و NGINX
وب سرور NGINX که به صورت انجین ایکس (engine-X) تلفظ می شود، یک اپلیکیشن وب سرور است که برای اولین بار در سال ۲۰۰۴ منتشر شد و تا به امروز محبوبیت بسیاری بین صاحبان کسب و کار پیدا کرده است. وب سرور NGINX با هدف رفع مشکل c10k problem طراحی شده است؛ این مشکل زمانی رخ می دهد که سرور قادر به مدیریت ۱۰ هزار اتصال به صورت همزمان نباشد.
- از آنجایی که ساختار وب سرور آپاچی به صورت رشته محور (Thread-Based) است، بنابراین ممکن است صاحبان وبسایت های پرترافیک با مشکلات بسیاری روبرو شوند. در عوض وب سرور انجین ایکس بهترین عملکرد را در رفع مشکل c10k problem دارد.
- وب سرور NGINX دارای معماری رویداد محور (Event-Driven) است به گونه ای که برای هر ریکوئست، فرآیند جدیدی را ایجاد نخواهد کرد. در عوض هر کدام از ریکوئست ها را با یک تک رشته مدیریت خواهد کرد. این فرآیند منحصر بفرد در حقیقت چندین پردازشگر را برای پردازش دقیق ریکوئست ها به کار خواهد گرفت.
مدل رویداد محور وب سرور NGINX نیز ریکوئست های کاربر را با روشی کارآمد بین پردازشگرها پخش می کند که در نهایت منجر به مقیاس پذیری بهتر اپلیکیشن می شود.
- اگر می خواهید وبسایت پرترافیکی را مدیریت کنید، انجین ایکس بهترین گزینه برایتان به شمار می رود چرا که این وب سرور با حداقل ریسورس ها می تواند اینکار را انجام دهد. دور از انتظار نیست که NGINX در وبسایت های پربازدید نظیر پینترست، نتفلیکس و Hulu مورد استفاده قرار می گیرد.
- البته وب سرور آپاچی برای وبسایت های کوچکتر گزینه بهتری به شمار می رود؛ در حقیقت آپاچی مزایایی نظیر کانفیگ ساده تر، ماژول های بیشتر و محیط کاربر پسندی را در اختیار افراد مبتدی قرار می دهد.
آپاچی و تامکت
وب سرور تامکت (Tomcat) نیز توسط کمپانی نرم افزاری آپاچی پشتیبانی می شود به همین دلیل نام اصلی آن Apache Tomcat است. این وب سرور از نوع HTTP Server محسوب می شود که به جای وبسایت های استاتیک از اپلیکیشن های جاوا پشتیبانی می کند. وب سرور تامکت قادر است چند مشخصه جاوا نظیر JavaServer، JavaServlet، Java EL، Java Server Pages و وب سوکت را اجرا کند.
- وب سرور تامکت مختص اپلیکیشن های جاوا طراحی شده است در حالی که آپاچی یک HTTP سرور چند منظوره محسوب می شود به گونه ای که به لطف ماژول های متعدد می توان آن را در کنار زبان های برنامه نویسی PHP، Perl و پایتون استفاده کرد.
- اگرچه می توان با استفاده از وب سرور تامکت صفحات وب استاتیک توسعه داد، اما در مقایسه با آپاچی عملکرد ضعیف تری در این زمینه دارد. برای مثال وب سرور آپاچی ماشین مجازی جاوا و سایر کتابخانه هایی که در وبسایت به آنها نیاز نخواهد داشت را به صورت Preload بارگذاری خواهد کرد.
- تامکت در مقایسه با وب سرورهای دیگر از قابلیت پیکر سازی پایین تری برخوردار است؛ برای مثال HTTP سرورهای آپاچی و NGINX برای استفاده در وردپرس (WordPress) عملکرد بهتری نسبت به تامکت خواهند داشت.
مزایا
- وب سرور آپاچی حتی برای استفاده های تجاری کاملا رایگان و منبع باز است.
- آپاچی یک نرم افزار قابل اعتماد و پایدار است.
- به روز رسانی متعدد و وصله های امنیتی (Security Patches) برای آن تعبیه شده است.
- به علت معماری ماژولار، وب سرور بسیار انعطاف پذیری محسوب می شود.
- کانفیگ این وب سرور برای افراد مبتدی آسان است.
- قابلیت کراس پلتفرم؛ به گونه ای که در هر دو پلتفرم Unix و ویندوز کار می کند.
- وب سرور آپاچی با سایت های وردپرس سازگار است.
- آپاچی جامعه کاربری بزرگی دارد به گونه ای که در صورت بروز مشکل می توان با پشتیبانی آن تماس گرفت.
معایب
- عملکرد وب سرور آپاچی در وبسایت های پرترافیک با مشکلات عدیده ای روبرو خواهد شد.
- از آنجایی که این وب سرور گزینه های کانفیگ (Configuration Options) مختلفی دارد، بنابراین حفره های امنیتی بسیاری در آن وجود دارد.
