سرور یا Server یک مفهوم در دنیای کامپیوتر است که می‌تواند تعاریف مختلفی داشته باشد. اما در یک تعریف جامع منظور از سرور، سیستم هایی است که وظیفه سرویس دهی و ارائه خدمات به سایر سیستم‌های دیگر را بر عهده دارند. سیستم هایی که از سرور خدمات دریافت میکنند، تحت عنوان خدمات گیرنده یا کلاینت (Client) شناخته می‌شوند. اگر علاقه مندید که در مورد سرورها بیشتر بدانید و با انواع آن‌ها آشنا شوید، در ادامه این مطلب همراه ما باشید.
یک کامپیوتر خانگی هم که سیستم‌های دیگر به آن متصل هستند و خدمات دریافت میکنند، یک سرور به شمار می‌آید. در حقیقت تنها تفاوت آن با سایر کامپیوترهای خانگی امکان اتصال آن به شبکه و ارائه خدمات به سایر سیستم‌ها است.
این کار به کمک برنامه‌ها و تنظیماتی که بر روی آن پیاده شده اند، امکان پذیر می‌شود. برای مثال زمانی که شما سایت‌های مختلفی را در مرورگر خود وارد می‌کنید و به استفاده از خدمات آن‌ها می‌پردازید، در واقع شما نقش سرویس گیرنده یا همان کلاینت را بازی می‌کنید.
سرویس دهنده
همچنین سیستمی هایی که تحت شبکه به شما این خدمات را ارائه میکنند، سرور یا سرویس دهنده نام دارند. بنابراین شبکه جهانی اینترنت بر پایه ارتباط میلیون‌ها سرور و سرویس گیرنده شکل گرفته است که روز به روز به تعداد آن‌ها افزوده می‌شود.
معمولا منظور از سرور به صورت عامیانه، به مفهوم آن در زمینه وب هاستینگ اشاره دارد. در زمینه وب هاستینگ، سرور معمولا یک ابر رایانه است که به لحاظ سخت افزاری از سیستم‌های معمولی بسیار قدرتمند‌تر است.
همچنین این رایانه‌ها همیشه متصل به شبکه جهانی اینترنت و در دسترس خواهند بود. اینگونه سرورها فضای مورد نیاز برای ذخیره اطلاعات مربوط به وب سایت‌ها و سایر نرم افزارهای تحت وب را فراهم می‌سازند. بنابراین کاربران قادر خواهند بود همیشه به اطلاعات این سایت‌ها و نرم افزارها دسترسی داشته باشند.
انوع سرورها از نظر ارتباطی
پس از اینکه دانستیم سرور چیست ، می‌خواهیم با انواع سرورها از نظر نوع ارتباطی آشنا شویم. اگر سرور وظیفه ارائه خدمات را فقط به سیستم‌های محدودی داشته باشد، آن را سرور تحت شبکه می‌نامیم. بر این اساس این سرورهافقط در یک شبکه داخلی و خصوصی فعال هستند. پس سیستم‌های موجود در این شبکه توسط این سرور مدیریت می‌شوند و نیازها و سرویس‌های خود را دریافت میکنند.
این سرورها معمولا برای مجموعه‌های ادارای و شرکت‌ها استفاده می‌شوند. برای مثال معمولا دانشگاه ها، از شبکه داخلی برای ارائه خدمات مختلف به کارمندان و دانشجویان خود استفاده میکنند. همچنین در گیم نت‌ها معمولا یک سیستم به عنوان سرور در شبکه داخلی عمل می‌کند.
از طرفی دیگر اگر سرورهای یک شبکه از طریق شبکه جهانی اینترنت با سایر سیستم‌های دیگر ارتباط برقرار کنند، به آن ها سرورهای اینترنتی می‌گویند. سرورهای اینترنتی در حقیقت ابر رایانه هایی همیشه روشن و قدرتمند هستند، که در تمام طول روز در حال خدمات رسانی می‌باشند. سرورهای اینترنتی از نظر عملکرد و نوع به دسته‌های مختلفی تقسیم بندی می‌شوند. مهمترین فاکتور و ویژگی سرورهای اینترنتی امنیت و پایداری آن‌ها است
سرور اینترنتی با استفاده از ویژگی Nameserver از یکدیگر متمایز می‌شوند. Nameserver نام اختصاصی هر سرور در فضای اینترنت است. Nameserverها را می‌توانیم در دنیای واقعی، مشابه کد ملی افراد بدانیم. سرورهای اینترنتی در تمام کسب و کارهایی که بر بستر اینترنت فعالیت میکنند.
انوع سرورها از نظر کاربرد
سرورها انواع مختلفی دارند که هر یک از آن‌ها برای کاربرد مخصوص است. این سرورها کارهای مختلفی را انجام می‌دهند از جمله خدمات ایمیل، ویدئو، میزبانی وب سایت‌ها و… برخی از پرکاربردترین انوع سرورها از نظر کاربرد عبارتند از :
انواع عبارت اند از:
- File Server : از این سرورها برای ذخیره فایل‌ها استفاده می‌شوند و وظیفه دارند که این اطلاعات را از طریق شبکه در اختیار کلاینت‌ها قرار دهند. این سرورها پایه ای‌ترین و قدیمی‌ترین سرورهای استفاده شده در حوزه شبکه است.
- Game Server : یک سرور بازی سروری است که تمام وقایع در یک بازی ویدیویی چند نفره در آن اتفاق می‌افتند. افرادی که قصد دارند به صورت چند نفره بازی کنند باید به یکی از این گیم سرورها متصل شوند. گیم سرورها به دو دسته گیم سرورهای شبکه داخلی و گیم سرورهای اینترنتی تقسیم می‌شوند.
- Database Server : سرور پایگاه داده به سروری می‌گویند که پایگاه داده ای را که کلاینت‌ها یا سیستم‌های تحت شبکه از آن استفاده میکنند، در اختیارشان قرار می گیرد.تمامی اطلاعات دیتابیس در این سرور به ذخیره سازی و پردازش می‌شوند.
- Application Server : این سرور نوع خاصی از سرور پایگاه داده است. با این تفاوت که نرم افزاری هم که کلاینت‌ها از آن استفاده میکنند مانند دیتابیس در سرور نصب شده است.
- Web Server : از سرورهای وب برای میزبانی سایت‌ها استفاده می‌شود. این سرورها وظیفه دارند که داده‌های مربوط به یک سایت را ذخیره و به مرورگر وب کاربران در سراسر شبکه وب ارسال کنند.
- Mail Server : همانطور که از نام این سرورها مشخص است هدف از ایجاد و بکارگیری آن‌ها ارسال ایمیل به کاربران است. ایمیل سرورها برای مدیریت کارهای مربوط به ایمیل‌ها از سرویس‌های ایمیل یا Web mailها استفاده میکنند.
- Proxy Server : از این سرور به عنوان یک رابط میان سرور اصلی و کلاینت استفاده می‌شود. روش کار این سرورها مانند VPNهای شخصی است. یعنی پس از این که این سرور اطلاعات را بررسی کرد، آن‌ها را به سرور اصلی منتقل می‌کند.
- Audio/Video Server : این سرورها محتوای چند رسانه ای را برای وب سایت‌ها فراهم میکنند و به کاربران اجازه می‌دهند که محتوای چند رسانه ای را پخش و یا دریافت کنند.
تفاوت سرورها با کامپیوترهای معمولی
سرورهای حرفه ای از ابعاد مختلفی با کامپیوترهای خانگی و معمولی تفاوت دارند. به صورت کلی برخی از این تفاوت‌ها را می‌توان به صورت زیر بیان کرد:
- سخت افزارهایی که برای سرورها استفاده می‌شوند، با سیستم‌های خانگی متفاوت هستند.
- سرورها در طول شبانه روز به کامل روشن و در دسترس هستند.
- سرورها نیاز به ابزارها کنترلی از جمله موس، کیبورد و… ندارند.
- برای جلوگیری از به خطر افتادن امنیت سرورها، از آن‌ها در محل هایی به نام دیتاسنتر (Datacenter) نگهداری میکنند
- معمولا سرورها در محفظه‌های خاصی نگهداری می‌شوند که به آن‌ها رک یا Rack می‌گویند.
- مجموعه ای از این رک‌ها در قفسه هایی به نام کیج (Cage) قرار می‌گیرند.
- معمولا در دیتاسنترها تیم هایی مختصص برای مدیریت سرورها مستقر هستند تا در صورت هرگونه مشکلی، آن را به سرعت برطرف کنند.
سیستم عامل‌های سرور
نوع نرم افزار و سیستم عامل مورد استفاده در سرورها می‌تواند متفاوت باشد. انتخاب نوع سیستم عامل و نرم افزارهایی که بر روی سرور نصب شده به اهداف و نیازهای مورد نظر مدیران سایت‌ها و سایر کسب و کارها بستگی دارد. سیستم عامل‌ها و نرم افزارهایی که استفاده از آن‌ها در سرورها رایج‌تر است، عبارتند از :
- سیستم عامل لینوکس : تمامی توزیعات لینوکس قابلیت نصب بر روی سرورها را دارند .
- سیستم عامل ویندوز : تمامی ورژن‌های ویندوز از قابلیت نصب بر روی سرورها پشتیبانی میکنند .
- نرم افزارهای مجازی ساز : در برخی از سرورها از نرم افزارهای مجازی ساز مانند Vmware ESX استفاده می‌شود.
