هر روز هزاران عامل بر روحیه، نگرش‌ها، انتخاب‌ها و تصمیمات ما تأثیر می‌گذارند. برای اکثر مردم، رنگ یکی از قدرتمندترین آن‌هاست. رنگها عواطف انسانی را فوراً برمی‌انگیزند و تصاویری قوی را سریع‌تر از آنچه ما می‌توانیم درک کنیم، در ذهنمان ایجاد می‌کنند. واضح است که طراحان سایت باید برای ایجاد رابط کاربری، چه کاربردی و چه احساسی، با روانشناسی رنگها آشنایی داشته باشند. در این مقاله قصد داریم اصول روانشناسی رنگ و تأثیر آن بر رفتار کاربر را مورد بررسی قرار دهیم.
با وجود اینکه ما سعی کرده‌ایم در این مقاله یک راهنمای کامل و جامع را در رابطه با روانشناسی رنگها گردآوری کنیم، این بحث آنقدر گسترده است که به طراحان سایت توصیه می‌شود برای تسلط بهتر بر آن، دوره‌های تخصصی را بگذرانند.
روانشناسی رنگها به چه معناست؟
روانشناسی رنگها به معنای مطالعه چگونگی تأثیر رنگها بر احساسات و رفتارهای ما است. به محض اینکه رنگ را درک می‌کنیم، مغز و سیستم غدد درون‌ریز (تولیدکننده هورمون) ما، این ورودی را دریافت نموده و هورمون‌ها را در سراسر بدن آزاد می‌کنند. در نتیجه، این تعامل ناخودآگاه تأثیر قدرتمندی بر احساسات ما می‌گذارد.
موسسه تحقیقات رنگ دریافت که افراد در ۹۰ ثانیه پس از مشاهده اولیه، ناخودآگاه درباره یک شیء، شخص یا محیط قضاوت می‌کنند. علاوه بر این، به شکل باورنکردنی ۶۲٪ تا ۹۰٪ از این قضاوت فقط بر اساس رنگ انجام می‌گیرد. در نتیجه، طراحان باید روانشناسی رنگها را در طراحی UX/UI مطالعه و درک کنند.
در حالی که تئوری رنگ به طراحان کمک می‌کند تا ماهیت رنگها را درک نمایند و ترکیب رنگ هارمونیک ایجاد کنند، روانشناسی رنگها به ذهن و احساسات ما می‌پردازد. علاوه بر این، رنگها نه تنها می‌توانند توجه کاربران را به خود جلب کنند، بلکه نسبت به تصاویر سیاه و سفید کاربران را برای مدت طولانی‌تری نگه می‌دارند. در نتیجه، رنگها ماندگاری طراحی UX/UI را افزایش می‌دهند
چرا رنگ بر احساسات تاثیر می‌گذارد؟
اینکه چرا رنگها بر احساس افراد تأثیر می‌گذارند، کاملاً روشن نیست. عوامل مختلفی می‌توانند بر واکنش فرد به یک رنگ خاص تأثیر بگذارند. یکی از عوامل مهم، ارتباط شخصی با رنگ است. برای مثال، اگر حیوان عروسکی مورد علاقه فرد در کودکی آبی بوده باشد، ممکن است در طول زندگی خود رنگ آبی را دوست داشته باشد. یا برعکس، اگر این شخص در کودکی با ماشین آبی تصادف کرده باشد، ممکن است نسبت به رنگ آبی واکنش احساسی منفی داشته باشد.
با این حال، به دلیل تجربیات مشترک بشر، می‌توان پیش‌بینی کرد که اکثر مردم چگونه به یک رنگ خاص پاسخ می‌دهند. برای مثال، رنگ سبز اغلب با طبیعت و رشد مرتبط است زیرا بیشتر مردم رشد گیاهان را دیده‌اند. آبی تقریباً همیشه آرامش‌بخش است زیرا با چیزهایی مانند آسمان و آب در ارتباط است.
اثرات دیگر فرهنگی هستند. به عنوان مثال، رنگ بنفش هنوز با تجمل مرتبط است، زیرا در بسیاری از فرهنگ‌های باستانی بسیار گران و کمیاب بوده و بنابراین فقط توسط خانواده‌های سلطنتی استفاده می‌شده است. این تداعی به خودی خود طبیعی نیست، اما به دلیل اهمیت طولانی‌مدت آن در فرهنگ‌ها، به بخشی از روان انسان تبدیل شده است.
تاثیر روانشناسی رنگها بر عملکرد
فقط خلق و خو و احساسات نیست که روانشناسی رنگها می‌تواند بر آن تأثیر بگذارد. رنگ همچنین قادر است عملکرد را به روش‌های بسیار جالبی تحت تاثیر قرار دهد. به عنوان مثال، در مطالعه‌ای که در مجله روانشناسی تجربی منتشر شد، محققان دریافتند که رنگ قرمز بر عملکرد تأثیر منفی می‌گذارد. وقتی به شرکت‌کنندگان یک شماره قرمز (به جای سبز یا سیاه) داده شد، آن‌ها در آزمون‌ها ۲۰ درصد بدتر از سایر افراد که رنگ‌های دیگری داشتند، عمل کردند. این یک تفاوت قابل توجه است و می‌تواند برای تأثیرگذاری بر تجربه کاربر استفاده شود.
این بدان معنا نیست که رنگ قرمز همیشه مانع عملکرد خواهد شد. در مطالعه‌ای در مورد عملکرد ورزشی، به نظر می‌رسد لباس‌های قرمز مزیتی به همراه دارند. در طول المپیک ۲۰۰۴، به ورزشکارانی که در چهار رشته ورزشی مختلف (کشتی یونانی-رومی، کشتی آزاد، بوکس و تکواندو) شرکت می‌کردند، به‌طور تصادفی لباس‌ها یا وسایل حفاظتی آبی یا قرمز داده شد. قرمزپوشان در ۱۹ وزن از ۲۹ وزن قهرمان شدند. مطالعات مشابه در بین مسابقات فوتبال نیز مزیت مشابهی را برای تیم‌هایی که لباس قرمز پوشیده بودند نشان داد.
اصول اساسی روانشناسی رنگها
روانشناسی رنگها شامل شش اصل اساسی است:
- رنگ معنا دارد.
- معنای رنگ بر اساس تجربیات زیستی و محیطی است.
- درک رنگ به طور خودکار باعث قضاوت انسان می‌شود.
- قضاوت باعث می‌شود فرد رفتار مربوط به آن رنگ خاص را از خود نشان دهد.
- رنگ تأثیر می‌گذارد.
- معنی رنگ و اثر آن توسط مفهوم تعیین می‌گردد.
با درک این اصول اولیه، طراحان می‌توانند از آن‌ها برای اهداف تجاری و اجتماعی خاص استفاده کنند.
اثرات روانی رنگها
چشم انسان در یک چشم به هم زدن رنگ را پردازش و رمزگشایی می‌کند و طراحان را قادر می‌سازد سلسله مراتب بصری را تقویت کرده و توجه را به عناصر خاصی جلب کنند. به همین دلیل است که یادگیری روانشناسی رنگها یک بخش ضروری در آموزش طراحی UX است. بیایید معانی برخی از مهم‌ترین و پرکاربردترین رنگها را بررسی کنیم:
روانشناسی رنگ قرمز
قرمز اولین رنگ قابل تشخیص برای نوزادان است. به عنوان یکی از درخشان‌ترین رنگ‌های روز، توجه بسیاری را به خود جلب می‌کند. رنگ قرمز طیف وسیعی از معانی دارد، اما همه آن‌ها با انرژی و قدرت مرتبط هستند. بسته به مفهوم، می‌تواند مربوط به عشق و اشتیاق یا خشم و خطر باشد. از آنجایی که این رنگ تنش بالایی را تحریک می‌کند، ممکن است مصرف بیش از حد آن برای چشم‌ها خسته‌کننده باشد و حتی باعث اضطراب شود. رنگ قرمز را باید عاقلانه در طرح‌های خود به کار برد!
روانشناسی رنگ آبی
آبی رنگ اعتماد و ثبات است که اغلب با قابلیت اطمینان و شایستگی همراه می‌باشد. در نرم‌افزارهای تجاری و بانکی بسیار محبوب است. با این حال، در مقایسه با رنگ‌های گرم، آبی ممکن است بی‌احساس به نظر برسد.
روانشناسی رنگ زرد
زرد برای همیشه با خورشید مرتبط خواهد بود. این رنگ دوستی و شادی است و می‌تواند بسیار الهام‌بخش باشد. با این حال، با توجه به اصول روانشناسی رنگها استفاده بیش از حد از رنگ زرد می‌تواند منجر به ادراک منفی و ایجاد ترس در افراد شود.
روانشناسی رنگ سبز
سبز به شدت با طبیعت مرتبط است. به آن رنگ تعادل و هماهنگی می‌گویند. این رنگ به جوانی، رشد و تجدید نیز مرتبط است. رنگ سبز اغلب در طرح های مرتبط با موضوعات “سبز” استفاده می‌شود: محیط زیست، پایداری، حفاظت از محیط زیست، و غذای سالم.
روانشناسی رنگ بنفش
تا مدت‌ها، بنفش رنگدانه کمیابی بود، بنابراین تنها افراد ثروتمند امکان استفاده از آن را داشتند. این پیشینه تاریخی آن را به شدت با تجمل، سلطنت، و انحصار پیوند می‌داد. انرژی قرمز و تعادل قابل اعتماد آبی را با هم مخلوط می‌کند، اما وقتی بیش از حد استفاده شود می‌تواند حواس کاربران را پرت نماید.
روانشناسی رنگ قهوه‌ای
قهوه‌ای با زمین و جنگل مرتبط است. قهوه‌ای به دلیل منشا طبیعی آن به عنوان رنگ امنیت، محافظت، راحتی و ثبات در نظر گرفته می‌شود و اغلب به عنوان رنگ پس‌زمینه کاربرد دارد.
روانشناسی رنگ نارنجی
گفته می‌شود نارنجی قدرت قرمز و شادی زرد را ترکیب می‌کند، بنابراین رنگی پرانرژی و مثبت است. نارنجی با انگیزه، نشاط و اشتیاق همراه می‌باشد. همچنین، اغلب در طراحی برای ایجاد احساسات سرگرم‌کننده و ماجراجویی استفاده می‌شود.
روانشناسی رنگ صورتی
صورتی رنگ عشق، صمیمیت و حساسیت است. از لحاظ تاریخی، این رنگ با جنس زن پیوند خورده و به شدت با جوانی، پیچیدگی و زنانگی مرتبط است. در نتیجه، هنگام در نظر گرفتن روانشناسی رنگها برای محصولات و برندهایی که دختران و زنان جوان را هدف قرار می‌دهند، صورتی رنگ انتخابی است.
روانشناسی رنگ سیاه
سیاه نیز مانند رنگ قرمز، دارای طیف گسترده‌ای از معانی است، از تراژدی تا رمز و راز، از سنت‌ها تا نوآوری‌ها. معمولاً با هر رنگی هماهنگی کامل دارد. در ایجاد کنتراست مفید است، بنابراین به عنوان رنگ پس‌زمینه، به ویژه برای رابط‌های وب و موبایل بر اساس محتوای بصری محبوبیت دارد. مشکی اغلب به انحصار و اعتبار مرتبط است.
روانشناسی رنگ سفید
سفید از قدیم معانی بی‌گناهی، خلوص و وضوح را منتقل کرده است. اغلب با یک ورق کاغذ خالی یا بوم دست‌نخورده ارتباط دارد که فرد را برای ایجاد ایده‌های جدید درگیر می‌کند. با این حال، استفاده بیش از حد از رنگ سفید نیز می‌تواند منجر به واکنش‌هایی مانند پوچی و تنهایی شود. رنگ سفید که به عنوان رنگ پس‌زمینه محبوب است، فضا را به رابط‌ها اضافه نموده و پایه‌ای محکم برای خوانایی ایجاد می‌کند.
روانشناسی رنگ خاکستری
خاکستری اغلب در انتهای سرد طیف رنگی خنثی قرار دارد. استفاده از انواع رنگ‌های خاکستری در طراحی، ظاهری پیچیده و ظریف را به وجود می‌آورد، زیرا باعث می‌شود رنگ‌های دیگر برجسته شوند.
روانشناسی رنگها با توجه به جمعیت‌شناسی
هنگام انتخاب رنگها، توجه به جمعیت‌شناسی از اهمیت بسیار زیادی برخوردار می‌باشد. درک رنگ و روانشناسی بسته به جنسیت، سن و فرهنگ تغییر می‌کند، بنابراین مهم است که اطلاعات جمعیت‌شناسی کاربران خود را در نظر بگیرید.
ترجیحات رنگی بر اساس جنسیت
جنسیت تأثیر زیادی بر ترجیح رنگ و روانشناسی رنگها دارد، بنابراین دانستن و درک تفاوت‌ها ضروری است. گروه تحقیقاتی Color Assignment یکی از شناخته‌شده‌ترین مطالعات را انجام داد که در ادامه به خلاصه آن می‌پردازیم:
- رنگ‌های سرد > رنگ‌های گرم: علاوه بر این، هر دو جنس آبی، سبز و رنگ‌های مربوط به خود را ترجیح می‌دهند.
- آبی رنگ شماره ۱ برای همه جنسیت‌ها است: هم مردان و هم زنان آبی را به عنوان رنگ مورد علاقه خود انتخاب کردند. زنان همچنین علاقه بیشتری به طیف‌های مختلف آبی از خود نشان می‌دهند: یاقوت کبود، سرولن، لاجوردی، بریل و غیره.
- قهوه‌ای و نارنجی چندان محبوب نیستند: قهوه‌ای در بین مردان محبوبیت کمتری دارد در حالی که رنگ نارنجی از کمترین محبوبیت بین زنان برخوردار است.
- مردان عاشق رنگ‌های خالص هستند، زنان عاشق ته‌رنگ.
ترجیحات رنگی بر اساس سن
سن مخاطب شما نیز عاملی در تعیین انتخاب رنگ است. کودکان معمولا رنگ‌های گرم مانند زرد و نارنجی را دوست دارند. با توجه به کتاب روانشناسی رنگ و رنگ‌درمانی (نوشته فابر بیرن)، با افزایش سن افراد رنگ‌های سردتر را به رنگ‌های گرم ترجیح می‌دهند.
علاوه بر این، کودکان تمایل بیشتری به تغییر ترجیحات رنگی خود دارند، زیرا سلیقه آن‌ها به خوبی مشخص نیست، در حالی که بزرگسالان بیشتر به رنگ‌های مورد علاقه خود پایبند هستند.
ترجیحات رنگی بر اساس فرهنگ
فرهنگ تأثیر اساسی بر روانشناسی رنگها دارد، بنابراین هنگام انتخاب طرح رنگی خود، حتما این را در نظر بگیرید. بیایید چند یافته کلیدی را در زیر بررسی کنیم.
- آبی در غرب یک رنگ مردانه در نظر گرفته می‌شود، اما چینی‌ها رنگ آبی را یک رنگ زنانه می‌دانند.
- سفید در فرهنگ چینی نشان‌دهنده مرگ و بدشانسی است در حالی که نارنجی با سلامتی مرتبط می‌باشد.
- زرد نماد تقدس و تجارت در هندوئیسم است.
- در آمریکای لاتین، قرمز نماد جنگ و ارتش است، به خصوص زمانی که با سیاه ترکیب شود.
این بینش‌ها باعث می‌شود تا متوجه شوید که تعیین مخاطب هدف محصول و در نظر گرفتن آن در انتخاب رنگها چقدر اهمیت دارد.
رنگ چگونه بر رفتار مصرف‌کننده تأثیر می‌گذارد؟
همانطور که قبلاً ذکر شد، رنگ می‌تواند بر عملکرد تأثیر بگذارد، اما بر رفتار کلی کاربران نیز تأثیرگذار است. مطالعات موردی بی‌شماری برای مقایسه اثربخشی انتخاب‌های مختلف رنگ در مواردی مانند دکمه‌های کال تو اکشن (CTA) انجام شده است. HubSpot یک مطالعه موردی در مورد تأثیر تغییر رنگ دکمه از سبز به قرمز در عملکرد وبسایت انجام داد و نتایج بسیار جالبی گرفت. واکنش درونی یک طراح ممکن است این باشد که رنگ سبز بهتر عمل می‌کند، زیرا با “رفتن” مرتبط است در حالی که قرمز با “توقف” مرتبط می‌باشد و ممکن است باعث شود افراد قبل از کلیک کردن مکث کنند. اما نتایج خلاف این را بیان کرد: دکمه قرمز ۲۱ درصد عملکرد بهتری نسبت به دکمه سبز داشت. اگرچه در سایر مطالعات موردی روانشناسی رنگها، رنگ سبز به طور قابل توجهی بهتر از زرد یا نارنجی است.
طراحی لوگو زمینه دیگری است که انتخاب رنگ در آن بسیار مهم می‌باشد. برندها هزاران (و گاهی میلیون‌ها) دلار به متخصصان پول می‌پردازند تا رنگ مناسب برای هویت آن‌ها را پیدا کنند، رنگی که احساسات و اقدامات صحیح را در مشتریان برانگیزد و در عین حال از رقبای صنعت به میزان مناسب متمایز شود. .
سخن پایانی
روانشناسی رنگها ابزاری قدرتمند برای ایجاد یک تجربه کاربری مثبت می‌باشد. این چیزی است که باعث می‌شود یک محصول واقعاً بدرخشد و کاربران را خوشحال کند. هر طرح رنگی که در نظر دارید، حتماً آن را روی کاربران هدف خود تست کرده و از عملکرد آن اطمینان حاصل نمایید.
