در بخش اول این نوشته به معرفی انواع طراحی سایت و همچنین بخشی از فعالیت های اصلی آن پرداختیم. در این بخش به بررسی دیگر فعالیت های اصلی در طراحی وب سایت می پردازیم.
حفاظت و امنیت در طراحی سایت
حفاظت و امنیت در طراحی وبسایت بسیار مهم است و باید به شکل جدی گرفته شود. امنیت وبسایت میتواند از دو جنبه فیزیکی و دیجیتال تامین شود. در ادامه، به برخی از فعالیتهای اصلی مرتبط با حفاظت و امنیت در طراحی وبسایت پرداخته خواهد شد:
۱- استفاده از پروتکل امن HTTPS
استفاده از پروتکل امن HTTPS به منظور رمزنگاری اطلاعات ارسالی بین کاربر و وبسایت بسیار مهم است. این پروتکل باعث جلوگیری از نفوذ افراد غیرمجاز به اطلاعات حساس و کاهش خطرات امنیتیمیشود. برای استفاده از این پروتکل، باید یک گواهینامه SSL از یک ارائهدهنده معتبر خریداری و روی وبسایت نصب شود.
۲- بهروزرسانی و نگهداری سیستمعامل و نرمافزارهای سمت سرور
بهروزرسانی سیستمعامل و نرمافزارهای سمت سرور به منظور جلوگیری از آسیبپذیریهای امنیتی و کاهش خطرات امنیتی بسیار مهم است. همچنین، نگهداری منظم از سیستمعامل و نرمافزارهای سمت سرور به منظور جلوگیری از امکان ورود افراد غیرمجاز به سرور نیز بسیار مهم است.
۳- استفاده از رمزنگاری و امضای دیجیتال
رمزنگاری و امضای دیجیتال میتواند از دزدیده شدن اطلاعات کاربران و جلوگیری از تغییر دادن آنها توسط افراد غیرمجاز جلوگیری کند. برای ایجاد امنیت، از الگوریتمهای رمزنگاری مانند RSA و AES استفاده میشود.
۴- استفاده از کدهای امن
استفاده از کدهای امن و اصلاح کدهای آسیبپذیر به منظور جلوگیری از نفوذ افراد غیرمجاز به سرور بسیار مهم است. برنامهنویسی امن میتواند باعث جلوگیری از حملات نفوذ و سرقت اطلاعات شود.
۵-استفاده از رمزعبورهای قوی
رمزعبورهای قوی برای دسترسی به پنل مدیریت وبسایت و سایر ابزارهای مدیریتی بسیار مهم هستند. رمزعبور باید شامل کاراکترهای بزرگ و کوچک، اعداد و نمادها باشد و باید از استفاده از رمزعبورهای ضعیف مانند ۱۲۳۴۵۶ و password خودداری شود.
۶- ایجاد پشتیبانی از دادهها
ایجاد پشتیبانی از دادههای وبسایت به منظور جلوگیری از از دست رفتن اطلاعات بسیار مهم است. پشتیبانی از دادهها به منظور جلوگیری از از دست رفتن اطلاعات ناگهانی به دلیل حملاتهای سایبری، خطای انسانی و یا خرابیهای سیستمی بسیار مهم است. برای این کار، میتوان از روشهایی مانند ایجاد پشتیبانی از دادهها در سرور خارجی، ایجاد پشتیبانی در سایتهای ابری و یا استفاده از نرمافزارهای پشتیبانگیری خودکار استفاده کرد.
۷- استفاده از ابزارهای امنیت
استفاده از ابزارهای امنیتی مانند فایروال، آنتیویروس و سیستمهای تشخیص نفوذ (IDS) به منظور جلوگیری از نفوذ افراد غیرمجاز به سرور بسیار مهم است. این ابزارها باعث شناسایی نقاطضعف و خطرات امنیتی وبسایت میشوند و به کاهش خطرات امنیتی و جلوگیری از حملات سایبری کمک میکنند.
۸- محدود کردن دسترسیها
محدود کردن دسترسی به ابزارهای مدیریتی وبسایت به منظور جلوگیری از دسترسی افراد غیرمجاز به اطلاعات وبسایت بسیار مهم است. باید دسترسی به این ابزارها فقط به افراد مجاز و با سطح دسترسی مشخص داده شود.
۹- آموزش کاربران
آموزش کاربران در مورد مسائل امنیتی و رعایت اصول امنیتی در استفاده از وبسایت بسیار مهم است. کاربران باید با اصول و روشهای امنیتی آشنا شوند و باید به آنها آموزش داده شود که از رمزعبورهای قوی استفاده کنند، از ایمیلهای فریبنده و پیامهای ناشناس خودداری کنند و هیچگاه اطلاعات شخصی خود را در وبسایتهای ناشناس و نامشخص وارد نکنند.
۱۰- مانیتورینگ وبسایت
مانیتورینگ وبسایت به منظور شناسایی هرگونه تهدید امنیتی و جلوگیری از حملات سایبری بسیار مهم است.
طراحی UI/UX
طراحی UI/UX به معنای طراحی رابط کاربری و تجربه کاربری است. این عبارت شامل دو جنبه مختلف است: رابط کاربری (UI) و تجربه کاربری (UX).
رابط کاربری (UI) به معنای طراحی وبسایت، اپلیکیشن یا هر نوع محصول دیجیتال است که با ظاهر و شکل آن کاربران در تعامل هستند. یک طراح UI باید به طور دقیق ظاهر و قابلیتهای رابط کاربری را طراحی کرده و سپس به یک توسعهدهنده ارائه کند.
تجربه کاربری (UX) به معنای کیفیت تعامل کاربر با وبسایت، اپلیکیشن یا هر نوع محصول دیجیتال است که از طریق رابط کاربری به او ارائه میشود. یک طراح UX باید به طور دقیق تجربه کاربری را برای کاربران طراحی کند تا آنها در تعامل با محصول دیجیتال، تجربه کاربری خوبی داشته باشند.
در طراحی UI/UX، باید به موارد زیر توجه داشت:
۱- طراحی رابط کاربری (UI)
طراحی رابط کاربری شامل انتخاب رنگها، فونتها، طرحها و دکوراسیونهای واجذابی است که به کاربران امکان میدهد به راحتی با محصول دیجیتال در تعامل باشند. طراحی رابط کاربری بایدیایی از شخصیت و هویت برند نمایانگر است و باید با استفاده از اصول طراحی زیبا و منسجم، ظاهری جذاب و کاربرپسند ایجاد شود. برای این کار، باید به اصول طراحی UI مانند تعادل، هماهنگی، تباهی و توجه داد.
۲- تجربه کاربری (UX)
تجربه کاربری به برنامهریزی و طراحی تعامل کاربر با رابط کاربری مربوط میشود. هدف اصلی طراحی UX این است که کاربران بتوانند به راحتی با محصول دیجیتال در تعامل باشند و از تجربه کاربری خوبی برخوردار شوند. در طراحی UX باید به مواردزیر توجه داشت:
تعیین هدف
طراحان UX باید هدفی را برای تجربه کاربری مشخص کنند. این هدف میتواند بهبود تجربه کاربری، افزایش فروش، کاهش نرخ ترک کاربران و غیره باشد. برای رسیدن به هدف، طراحان UX باید با تحلیل نیازهای کاربران و بررسی رفتار آنها، راهکارهایی را پیشنهاد کنند.
طراحی فرآیند تعامل
برای ایجاد تجربه کاربری بهتر، باید فرآیند تعامل کاربر با محصول دیجیتال را بررسی کرد. طراحی فرآیند تعامل شامل مراحل و عملکردهایی است که کاربر در ارتباط با محصول دیجیتال دارد. در این مرحله، باید به ایجاد یک فرآیند تعاملی و مفهومی برای کاربران توجه کرد تا آنها بتوانند به راحتی با محصول دیجیتال در تعامل باشند. برای این کار، باید به اصول طراحی UX مانند جستجوی بیشتر، ارتباطات ساده و قابل فهم، دسترسی سریع و آسان، و راحتی کاربری توجه کرد.
طراحی محتوا
طراحی محتوا شامل ایجاد محتوایی است که به کاربران کمک میکند تا به راحتی با محصول دیجیتال در تعامل باشند. محتوا میتواند شامل، تصاویر، ویدئوها، متنها و غیره باشد. در این مرحله، باید به ایجاد محتوایی با کیفیت و مفهومی برای کاربران توجه کرد تا آنها بتوانند به راحتی با محصول دیجیتال در تعامل باشند. برای این کار، باید به اصول طراحی UX مانند سادگی، فهمپذیری، کاربرپسندی، و قابلیت دسترسی توجه کرد.
تست و بهینهسازی
بعد از طراحی رابط کاربری و تجربه کاربری، باید به تست و بهینهسازی آنها پرداخت. در این مرحله، باید با استفاده از تستهای مختلف، تجربه کاربری را بررسی کرد و به مشکلات و نواقص آن پی برد. سپس با بهینهسازی رابط کاربری و تجربه کاربری، باید به ارتقای کیفیت تعامل کاربر با محصول دیجیتال بپردازید.
توسعه سمت سرور
توسعه سمت سرور یا به اصطلاح Back-end Development به برنامه نویسی و توسعه قسمتهای پشتیبان سایت اختصاص دارد. این بخش از توسعه وب بر عهده برنامه نویسانی است که در پشت صحنه سایت فعالیت میکنند و برای اطمینان از ارتباط صحیح و امن بین سرور و کاربران، درگیر برنامه نویسی سمت سرور هستند.
در این بخش از توسعه وب، برنامه نویسان سمت سرور از زبانهای برنامهنویسی مانند PHP، Python، Ruby، Java و … استفاده میکنند. همچنین از فریمورکهایی مانند Laravel، Django، Ruby on Rails، Spring و غیره برای تسهیل و تسریع فرآیند توسعه استفاده میشود.
در توسعه سمت سرور، برنامه نویسان باید برنامههایی را برای پردازش اطلاعات، ایجاد پایگاه داده، ارتباط با کاربران و … نوشته و پیادهسازی کنند. همچنین برای اطمینان از امنیت وبسایت، برنامه نویسان سمت سرور باید به مسائلی مانند حفاظت از رمزعبور، تأیید هویت کاربران، مدیریت دسترسیها و … توجه کنند.
برای توسعه سمت سرور، برنامه نویسان باید با مفاهیمی مانند شبکههای کامپیوتری، پروتکلهای ارتباطی، سیستمعاملها، پایگاهدادهها و … آشنا باشند. همچنین باید قادر باشند تا به سایر بخشهای توسعه وب مانند توسعه سمت کاربر (Front-end Development) و طراحی گرافیکی (UI/UX Design) همکاری کنند و برای تولید یک سایت کامل و عملی، بهینه سازیهای لازم را در قسمت سمت سرور ایجاد کنند.
با توجه به اهمیت توسعه سمت سرور در توسعه وب و همچنین پیچیدگیهای آن، برنامه نویسان سمت سرور از مزایایی مانند حقوق بالا، امنیت شغلی، امکان کار از راه دور و …برخوردارند.
تست و عیب یابی
تست و عیب یابی به مرحلهای از توسعه وب اشاره دارد که در آن، سایت توسط تسترها و تیمهای کیفیت، برای پیدا کردن خطاها، باگها و مشکلات دیگر، تحت آزمایش قرار میگیرد. هدف از انجام تست و عیب یابی، اطمینان از عملکرد صحیح وبسایت و بهینهسازی آن برای کاربران است.
تست و عیب یابی میتواند در قالب چندین مرحله انجام شود از جمله:
۱- تست واحد(Unit Testing)
در این مرحله، هر کدام از کامپوننتها یا تکههای کوچک کد، به صورت جداگانه تست میشود. به این ترتیب، اطمینان حاصل میشود که هر کدام از اجزای سایت به طور جداگانه به درستی عمل میکنند.
۲- تست انتگرال(Integration Testing)
در این مرحله، تسترها اطمینان حاصل میکنند که اجزای مختلف سایت به درستی با یکدیگر تعامل میکنند و اطلاعات به درستی بین آنها منتقل میشوند.
۳- تست سیستم(System Testing)
در این مرحله، سایت به صورت کامل تست میشود و تسترها اطمینان حاصل میکنند که سایت به درستی عمل میکند و تمامی ویژگیها و عملکردهای آن به درستی انجام میشوند.
۴- تست قابلیت(User Acceptance Testing)
در این مرحله، سایت تسترها به صورت شبیهسازی شرایط واقعی، توسط کاربران واقعی تست میشود. در این مرحله، هدف آن است که اطمینان حاصل شود که سایت به درستی کار میکند و نیازمندیهای کاربران به درستی برطرف شدهاند.
همچنین، در هر مرحله از تست و عیب یابی، تسترها باید به صورت دقیق و جامع، خطاها و باگهای سایت را پیدا و ثبت کنند. سپس، برنامه نویسان سایت باید این خطاها و باگها را رفع کرده و سایت را بهبود دهند.
برای انجام تست و عیب یابی، ابزارهای مختلفی در دسترس هستند که به تسترها و تیمهای کیفیت کمک میکنند تا سایت را به صورت دقیق و جامع تست کنند. به عنوان مثال، ابزارهایی مانند Selenium، Jest، JMeter و … برای تست کردن سایت و پیدا کردن باگها و خطاها استفاده میشوند. همچنین، ابزارهایی مانند Bugzilla، JIRA و … برای ثبت و مدیریت خطاها و باگهای پیدا شده، استفاده میشوند.
نکته مهمی در تست و عیب یابی، بهبود مستمر سایت است. به دلیل تغییرات مستمر وبسایت، تست و عیب یابی نیز باید به صورت مستمر انجام شود. برای این منظور، استفاده میشود که در طراحی سایت، یک بخش مجزا برای تست و عیب یابی در نظر گرفته شود. همچنین، باید به صورت دورهای و بهبود مستمر، سایت را تست کرده و باگها و مشکلات را رفع کرد. این کار باعث بهبود عملکرد سایت و افزایش رضایت کاربران میشود.