User experience یا UX (تجربه کاربری) امروزه یک اصطلاح محبوب در صنعت فناوری و طراحی است. با وجود این، بسیاری از افراد معنای UX یا نحوه صحیح استفاده از این اصطلاح را نمی دانند.
در این مقاله، نگاه دقیقی به UX خواهیم انداخت و به سوالات زیر پاسخ می دهیم:
- UX چیست؟
- UX design (طراحی تجربه کاربری) چیست؟
- اهمیتUX چیست؟
- یک طراح UX چه کاری انجام می دهد؟
UX چیست؟
ابتدا با تعریف ان که مخفف user experience است شروع می کنیم. وقتی از user experience (تجربه کاربری) حرف می زنیم، در واقع به نحوه تعامل افراد با یک محصول اشاره می کنیم. به عنوان مثال، وقتی می خواهیم چراغ اتاق خود را روشن کنیم، با یک کلید برق ارتباط برقرار می کنیم. طراحی این کلید- از جمله رنگ، متریال و شکل ظاهری- ممکن است بر احساس ما در مورد این تعامل تاثیر بگذارد.
به همین ترتیب، در دنیای طراحی دیجیتال، UX به هر آنچه در تعامل کاربر با یک محصول دیجیتال تاثیر می گذارد اشاره دارد. افراد هنگام استفاده از یک کالا، تجربیات خود را با توجه به معیارهای زیر ارزیابی می کنند:
- ارزش. آیا این محصول برای من ارزش دارد؟
- عملکرد. آیا کار می کند؟
- قابلیت استفاده. آیا استفاده از آن آسان است؟
- برداشت عمومی. آیا استفاده از آن دلپذیر است؟
منشا و اهداف UX
دون نورمن، بنیانگذار Nielsen Norman Group، اصطلاح user experience را در دهه ۱۹۹۰ خلق کرد. به گفته نورمن، “تجربه کاربری شامل تمام جنبه های تعامل کاربر نهایی با شرکت، خدمات و محصولات آن است.
سایر موارد ضروری که باید در مورد UX بدانید عبارتند از:
user experience به آنچه کاربران فکر و احساس می کنند اشاره دارد. انسانها هم منطقی هستند و هم احساسی و هر دو این ها نقش مهمی در نظر کاربران درباره یک محصول دارند.
user experience به زمینه استفاده از محصول نیز بستگی دارد. برای طراحی یک محصول عالی، شما باید درک خوبی از این زمینه داشته باشید. همچنین درک نقشی که یک محصول در زندگی کاربران بازی می کند ضروری است.
user experience نسبت به محصول شما ممکن است به مرور تغییر کند. هنگامی که افراد شروع به استفاده از یک محصول جدید می کنند، ممکن است احساسات متفاوتی نسبت به آن داشته باشند و هر چه بیشتر با آن آشنا می شوند، ممکن است نظر خود را تغییر دهند.
در بخشه ای بعدی بیشتر به این سه نکته خواهیم پرداخت.
UX design چیست؟
UX تقریباً همیشه با کلمه design دنبال می شود. بر اساس ماهیت این اصطلاح، افرادی که در این زمینه کار می کنند طراحان UX هستند.
آیا این بدان معنی است که طراحان UX افرادی هستند که user experience را طراحی می کنند؟ جواب منفی است user experience قابل طراحی نیست، زیرا به برداشت کاربر از محصول اشاره دارد. اما می توان شرایطی را ایجاد کرد که منجر به ایجاد احساس و برداشت مثبت شود. بنابراین، می توانید بگویید که طراحان UX افرادی هستند که برای UX طراحی می کنند.
به عبارت ساده تر، طراحی UX فرآیند تولید محصولاتی (دیجیتال یا فیزیکی) است که کاربردی و قابل استفاده هستند:
- قابل استفاده: استفاده از یک محصول باید ساده و راحت باشد.
- مفید: یک محصول باید نیاز شما را برطرف کند. اگر این محصول شکافی را در زندگی کاربران پر نکند، هیچ دلیلی واقعی برای استفاده آن وجود ندارد.
- مطلوب: ظاهر محصول باید جذاب باشد و احساسات مثبت را برانگیزد.
- قابل کشف: اگر کاربر با کالایی مشکلی دارد، باید بتواند به سرعت راه حلی پیدا کند.
- قابل دسترسی: محصول یا خدمات باید در دسترس همه، از جمله افراد توانیاب باشد.
- معتبر: شرکت و محصولات آن باید قابل اعتماد باشند.
مطمئنا چیزهای فراتر از این شش ویژگی وجود دارند.
پنج نکته ای که باید هنگام تعریف طراحی UX به خاطر داشته باشید عبارتند از:
۱-UX design فراتر از قابلیت استفاده یا کاربرد مناسب است
کاربردی بودن طراحی یک محصول به ما کمک می کند بفهمیم آیا کاربران می توانند کارهای خود را به طور موثر و کارآمد انجام دهند.UX خوب بدون کاربرد مناسب غیرممکن است. اگرچه، قابلیت استفاده یا کاربرد تنها یکی از ویژگی های UX خوب است.
قابلیت استفاده به ما کمک می کند تا محصولاتی با عملکرد خوب تولید کنیم، اما استفاده آسان از یک محصول تضمین نمی کند که مردم از آن استفاده کنند.
۲- UX design با UI design متفاوت است
از UX design اغلب به اشتباه به عنوان UI (user interface) design یاد می شود. اگر چه user interface (رابط کاربری) قسمت مهمی از user experience است، اما در حقیقت یک لایه سطحی از یک محصول است.
طراحان UX در زمان طراحی عملکرد محصول خود، فراتر از لایه سطحی فکر می کنند و بین شکل ظاهری و نحوه کار آن ارتباط برقرار می کنند. تصویر زیر نشان می دهد که چگونه UX بسیاری از جنبه های مختلف طراحی محصول، از جمله طراحی UI را در بر می گیرد:
۳-UX design با افراد در ارتباط و تعامل است
“اگر مردم را درک نکنید، نمی توانید طراحی خوب را درک کنید.”
– دیتر رامز، طراح صنعتی آلمانی
به زبان ساده، UX به درک عمیقی از کاربر نیاز دارد: نیازها، خواسته ها، رفتارها و زمینه استفاده از یک محصول. توانایی تعامل و درک نیازهای کاربران برای طراحان UX حیاتی است.
۴- UX design یک روند مداوم و درحال پیشرفت است
با دریافت بازخورد جدید از کاربران، طراحی UX یک محصول نیز پیشرفت خواهد کرد و با تغییر الزامات محصول و صنعت، ممکن است لازم باشد برای تامین نیازهای جدید، طرح خود را تازه کنید. یک نمونه قابل توجه رقابت بین نوکیا و اپل در بازار دستگاه های تلفن همراه است. نوکیا مدت ها در این صنعت پیشرو بود، اما وقتی اولین آیفون به بازار آمد، انتظارات کاربران در مورد تعاملات موبایل تغییر کرد. نوکیا نتوانست نیازهای جدید را برآورده کند و اپل به سرعت از آن پیشی گرفت.
۵-UX design باید نیازهای تجاری را در نظر داشته باشد
ارائه کالایی که مردم آن را دوست دارند به تنهای بی فایده است. کالای شما باید اهداف تجاری را دنبال کند. به همین دلیل سازندگان محصول باید هم اهداف کاربران و هم اهداف شغلی خود را در نظر بگیرند. ایجاد تعادل بین این دو در کنار ارائه راه حل های مفید و کاربردی بسیار مهم است.
بگذارید مثالی بزنیم: فرض کنید کاربری به دنبال دوربین امنیتی برای خانه خود می گردد. هدف این کاربر ممکن است پیدا کرن و خرید بهترین دستگاه موجود در بازار باشد، البته بر اساس بودجه محدود خود. این درحالی است که هدف تجاری شرکت ها از تولید محصولات خود کسب درآمد و فروش بیشتر است. در نتیحه تیم تولید کننده ممکن است برای ارائه محصول (در اینجا دوربین امنیتی) با بودجه کمتر تعداد ویژگی های آن را کاهش دهد.
اهمیتUX چیست؟
با در نظر گرفتن همه اینها، ممکن است احساس سردرگمی کنید. اما نادیده گرفتن آن – یا دست کم گرفتن -ایده خوبی نخواهد بود. تجربه کاربری محصول شما نقشی اساسی در جذب و حفظ مشتری دارد. اگر کاربران از استفاده از محصول شما لذت نبرند، ممکن است به اعتبار شما لطمه وارد شود و با روی آوردن به رقبا درآمد شما کاهش پیدا کند.
به همین دلیل اهمیت تجاریUX قابل چشم پوشی نیست. شرکت هایی که روی UX design سرمایه گذاری می کنند شانس بیشتری برای موفقیت دارند. به طور متوسط ، هر دلار سرمایه گذاری شده در UX 100 دلار درآمدزایی دارد.
طراح UX چه کاری انجام می دهد؟
آیا علاقه مند به UX design هستید؟ همانطور که از نام آن پیداست، طراح UX شخصی است که برای تجربه کاربری (user experience) طراحی می کند – اینکه محصول از نظر کاربران نهایی چگونه به نظر می رسد و چگونه کار می کند. اما این چه تفاوتی با دیگر طراحان تیم دارد؟ یک طراح UX دقیقا چه کاری انجام می دهد؟
برای این سوال هیچ پاسخ درست و واحدی وجود ندارد زیرا نقش طراح UX پیچیده و چند وجهی است. مسئولیت های طراح UX در شرکت های مختلف ممکن است متفاوت باشد. با این وجود، می توان چند زمینه مشابه که معمولا طراحان UX روی آنها کار می کنند را تعریف کرد – تحقیقات کاربری، معماری اطلاعات، طراحی تعاملی، طراحی اطلاعات، طراحی بصری و تست قابلیت استفاده.
طراحان ان در زمان طراحی یک محصول جدید، فرآیند طراحی کاربر محور را دنبال می کنند و مراقب ارزیابی تصمیمات خود هستند. آیا این ویژگی برای کاربران منطقی است؟ آیا برای آنها ارزش دارد؟ طراحان سعی می کنند در هر مرحله از مراحل طراحی به این سوالات پاسخ دهند.
در مراحل اولیه این فرآیند، طراحان UX وقت خود را صرف تحقیقات کاربری می کنند، از جمله تعریف مخاطب هدف (که از این محصول استفاده می کنند) و شناسایی اهداف و نیازهای مخاطب. پس از آن، طراحان UX سعی می کنند با تعریف جریان کاربر، ایجاد زبان طراحی، سیم کشی، نمونه سازی اولیه، تست کاربر و مستندات طراحی، این نیازها را برآورده کنند.
نتیجه محصولی قابل استفاده و راضی کننده است که کاربران آن را درک کرده و از آن لذت می برند.
جمع بندی
UX خوب برای موفقیت محصول و تجارت شما ضروری است و طراحان UX بخشی جدایی ناپذیر از روند کار هستند. با قرار دادن نیازهای مشتریان خود در هسته اصلی طراحی، جستجو درباره انتظارات آنها و فراتر رفتن از آن، در نهایت به مشتریان وفاداری دست پیدا خواهید کرد که شما را ستایش و در مورد محصول شما تبلیغ می کنند.
