در دنیای ارزهای دیجیتال (Cryptocurrency) حتماً نام ریپل Ripple به گوشتان خورده است. ریپل که قبلاً با نام OpenCoin شناخته می شد یک پلتفرم تکنولوژی محور برای توسعه ارزهای دیجیتال است و یکی از محصولات آن نیز رمز ارز XRP می باشد. امروز در داناپ توضیح جامع و اساسی درباره تاریخچه و محصولات ریپل به شما ارائه خواهیم کرد، به این امید که این مطلب پاسخگوی سوالات شما درباره این ارز دیجیتال باشد.
ریپل چیست؟
ریپل یک کمپانی خصوصی است که قصد آسان سازی تراکنش های پولی در بستر بانک ها و موسسات مالی را دارد. به عبارت دیگر هدف اصلی ریپل فراهم کردن شبکه ارتباطی سریع برای انجام تراکنش های مالی بانک ها یا موسسات مالی در جهان است، بدین گونه که بیش از ۱۰۰ کمپانی تا به حال نرم افزارهای ریپل را به عنوان یک روش امن برای انجام معاملات خود انتخاب کرده اند.
به دلیل همه گیر شدن ریپل در سطح بین المللی، ارز رمز انحصاری آن به نام XRP سومین پول دیجیتالی با ارزش در بازار سرمایه شناخته می شود. این ارز دیجیتال فقط برای خرید و فروش نیست بلکه در حقیقت یک توکن است که برای پرداخت کارمزد انتقال وجه در بانک ها نیز به کار گرفته می شود. به عبارت ساده تر شما برای پرداخت کارمزد فعالیت های بانکی خود به جای پول نقد از توکن XRP استفاده می کنید.
اکثر پلتفرم های مبتنی بر تکنولوژی بلاک چین مانند اتریوم توسط شبکه ای غیر متمرکز (Decentralized Network) از ماینرها محافظت می شوند، در حالی که که فرآیند امن سازی ریپل از طریق مجموعه ای از سرور های اعتبار سنجی تامین می شود، علاوه بر این یک دفتر کل (Ledger) بر اساس موافقت عمومی تراکنش های مالی در بستر ریپل را گارانتی می کند.
تمام ۱۰۰ میلیارد کوین ریپل موجود در بازار از قبل استخراج شده است ولی موسسه Ripple همواره بر روی توزیع کوین های جدید نظارت می کند. در حال حاضر ۳۸ میلیارد دلار XRP در گردش است و در صورت نیاز برای تنظیم ذخیره پولی، مقدار بیش تری از آن را نیز توزیع خواهد کرد.
ریپل با قدمتی ۵۰۰ ساله !
در قرون وسطی هیچ بانک یا موسسه مالی وجود نداشت تا امنیت انتقال طلا یا وجه نقد را تضمین کند، برای همین باید یک مامور برای محافظت از آن استخدام می کردید. انتقال وجه به این صورت بود که شما برای انتقال پول به یک شهر دیگر باید یک رمز عبور برای دریافت آن توسط شخصی در آن شهر در نظر می گرفتید.
پس از آن وجه نقد را به همراه رمز عبور در اختیار مامور حمل پول قرار داده و او نیز محموله و اطلاعات را به مامور دیگری در شهر مورد نظر می فرستاد تا به شخص دارنده رمز عبور تحویل دهد. مهمترین موضوعی که این فرآیند را تحت الشعاع قرار می داد اعتماد ماموران به یکدیگر بود، که در اینصورت عمل انتقال وجه با مشکل روبرو می شد.
ریپل نیز مبتنی بر همین روش کار می کند به گونه ای که ماموران حمل پول را با یکدیگر پیوند داده و عملیات انتقال وجه را آسان تر می کند. در حقیقت الگوریتم های ریپل امن ترین مسیر برای تراکنش های مالی را کشف می کنند، به گونه ای که یک مامور دیگر به فرآیند انتقال وجه اضافه کرده که از آن به نام درگاه (Gateway) یاد می شود؛ درگاه هایی که معمولاً بانک یا موسسات مالی هستند.
تاریخچه و تیم توسعه دهندگان ریپل
شروع رسمی کار ریپل در سال ۲۰۱۲ بود اما ایده آن در وهله اول در سال ۲۰۰۴ به ذهن سازندگان آن رسیده بود. در سال ۲۰۰۵ رایان فاگر سامانه RipplePay.com را به عنوان اولین بالاک چین تولید کننده ارز دیجیتال راه اندازی کرد که امکانات زیادی را برای تراکنش های آنلاین در اختیار کاربران قرار می داد اما خیلی در سطح جامعه فراگیر نشد. سپس در سال ۲۰۱۱ رایان فاگر به همراهی جَرِد مک کالب و کریس لارسن به این فکر افتادند که روال معمول استخراج ارزهای دیجیتال را تغییر دهند، به همین منظور برای تایید تراکنش ها سیستم توافقات جمعی را جایگزین ماینینگ (Mining) کردند.
پروتکل اصلی ریپل با هدف سرعت بخشیدن به تراکنش های مالی طراحی شد، بدین گونه که از اتلاف وقت و پرداخت کارمزدهای سنگین توسط کاربران جلوگیری کرده و برای افزایش نقدینگی یک توکن جدید به نام XRP تولید کرد. تا سال ۲۰۱۴ پروژه ای که بر پایه انتقال وجه شخص به شخص شکل گرفته بود و رفته رفته به سمت بانک ها جذب شد تا فرآیند انتقال وجوه بانکی را نیز سرعت بخشیده و کارمزدها را نیز به حداقل برساند.
در سال ۲۰۱۴ چند بانک و موسسه مالی در ریپل ثبت نام کرده و به طور آزمایشی از خدمات آن استفاده می کردند ولی سالیانه تعداد موسسات بیشتری جذب این تکنولوژی شده تا جایی که تا سال ۲۰۱۷ بیش از ۱۰۰ مشتری از سرویس های ریپل بهره مند می شدند. البته باید اذعان کرد که ریپل در اصل یک شرکت خصوصی است که از طریق جذب سرمایه گذاران به رشد خوبی رسیده است، علاوه بر این مدل درآمدزایی آن مبتنی بر ارائه سرویس های فوق تخصصی و ساخت محصولات در بستر RippleNet می باشد.
از ریپل در کجا استفاده می شود؟
در عصر ارتباطات پایدار، موسسات مالی هنوز از تکنولوژی مربوط به سال ۱۹۷۰ برای وضع قوانین مالی استفاده می کنند. بانک ها برای انتقال ۱۵۰ تریلیون دلار کارمزدهای سنگینی پرداخت می کنند که عموماً چند روز نیز به طول می انجامد، به همین خاطر عدم پیشرفت درگاه های اینترنتی نگرش کاربران و موسسات بازرگانی را مکدر ساخته است. کاهش کارمزد و زمان پردازش تراکنش های مالی، به خصوص تراکنش های کوچک، باعث پیشرفت شراکت های مالی در سطح بین المللی می شود.
اگرچه بانک ها از طریق دریافت کارمزد برای تراکنش های مالی درآمد بسیار خوبی کسب می کنند اما به هر ترتیب هزینه بر بودن این فرآیند دلایل خاص خودش را دارد. بر خلاف مدل قدیمی مامورانه این فرآیند که در ساختار ریپل استفاده می شود، اکثر بانک ها از مدل Nostro/Vostro بهره می برند. به عبارت دیگر موسسات مالی سپرده ای در بانک های خارج از کشور (Nostro) افتتاح می کنند و بانک خارجی نیز یک حساب در موسسات مالی (Vostro) باز می کنند. این دو حساب بانکی پس از تطبیق داده شدن قادر خواهند بود تا با یکدیگر داد و ستد کرده و تراکنش های مالی مورد نظر را پردازش کنند و برای تطبیق دادن دو حساب با یکدیگر معمولاً موسسه مالی دیگری نیز به این فرآیند وارد می شود.
فرآیند زمان بر تطبیق حساب (Account Reconciliation) نیازمند پرداخت هزینه های هنگفت است، همچنین هیچ چهارچوب استانداردی برای انجام تراکنش های برون مرزی وجود ندارد و هر بانک باید مطابق با قوانین بانکی کشور مربوطه بر روی انتقال وجه نظارت کند.
xCurrent چیست؟
در عصر دیجیتال هدف نهایی ریپل جابجایی آنی و پر سرعت پول است. بدین معنی که مردم برای انجام تراکنش های مالی روزمره خود دیگر مجبور به پرداخت کارمزدهای سنگین نخواهند بود. بر خلاف ارزهای دیجیتال موجود که به نوعی رقیب موسسات مالی محسوب می شوند، ریپل هدف خود را به روی بروز رسانی و تقویت سیستم های بانکی متمرکز کرده است.
ایکس کارنت اولین قدم برای اجرای اهداف ریپل است، بدین معنی که به جای دردسرهای حساب Nostro/Vostro، نرم افزار ایکس کارنت به بانک ها امکان انجام آنی تراکنش های مالی را می دهد. این محصول همچنین به موسسات مالی اجازه پیگیری تراکنش های مالی را داده و از برگشت خوردن آن ها جلوگیری بعمل می آورد. علاوه بر این ثمره کاهش هزینه و افزایش سرعت پردازش حواله های بانکی این است که مشتریان سرویس های بانکی مجهز به ایکس کارنت را ترجیح داده و به طور کل میزان حواله های برون مرزی افزایش می یابد.
شاید برای شما سوال پیش آید که تفاوت ریپل و کمپانی های دیگری مانند پی پال (Paypal) چه می باشد، در واقع سازمان هایی مانند Paypal به صورت مستقیم با مشتریان در ارتباط هستند در حالی که ریپل باعث تقویت زیر ساخت های موسسات مالی و شبکه های بانکی جهان می شود. علاوه بر این محصولات RippleNet فقط متکی به ریپل نیست، در صورتی که اگر درگاه Paypal روزی از کار بیافتد، تراکنش های آن نیز از کار خواهند افتاد.
پی پال برای پردازش تراکنش ها هنوز از تکنولوژی های قدیمی مانند ACH استفاده می کند در حالی که ریپل خود یک پردازشگر معملات بانکی محسوب می شود که به طور مستقیم با بانک ها یا درگاه های پرداخت اینترنتی دیگر کار می کند، ریپل همچنین هزینه های بسیار کمتری از Paypal دارد.
ایکس رپید (xRapid) و ایکس ویا (xVia)
جدیدترین پروژه های ریپل که بر پایه های xCurrent ساخته شده اند ایکس رپید (xRapid) و ایکس ویا (xVia) نام دارند. محصول xRapid به موسسات مالی کمک می کند که با کاهش نقدینگی به راحتی وارد بازارهای نوظهور شوند. برای مثال فرض کنید که یک درگاه پرداختی می خواهد شهر نایروبی در شرق قاره آفریقا را تحت پوشش خود قرار دهد، به همین دلیل باید به میزان کافی شیلینگ کنیا در اختیار داشته باشد تا کاربران هنگام برداشت از حساب یا سپرده گذاری دچار مشکل نشوند.
ایکس رپید به درگاه های پرداختی این امکان را می دهد تا به جای پول های بدون پشتوانه، با استفاده از رمز ارز XRP نقدینگی خود را افزایش دهند و سپس با تنظیم قرارداد با موسسات مالی امکان تبدیل XRP به پول های فیات (مانند دلار، یورو، یِن و غیره ) را در اختیار مشتریان قرار می دهد.
ایکس ویا یک API است که به کمپانی ها، بانک ها، درگاه های پرداختی اجازه می دهد که از طریق سامانه RippleNet تراکنش های خود را انجام دهند. به علاوه این محصول فاکتور و اطلاعات تکمیلی تراکنش را در اختیار پرداخت کنندگان قرار می دهد. به عبارت ساده تر ایکس ویا برای هر نوع پرداخت کننده ای نقش پیوند مابین پول و اطلاعات را دارد.
آسیب پذیری، متمرکز سازی و رقابت
اگرچه کدهای Open-Source ریپل همواره در اختیار بانک ها قرار نخواهند گرفت و امنیت آن را تحت الشعاع قرار نمی دهند اما متمرکز بودن آن، راه را برای حملات سایبری باز خواهد گذاشت. به ادعای سازندگان ریپل حتی اگر کمپانی نابود شود محصولات RippleNet به کار خود ادامه می دهند. برخی گزارشات حاکی از این است که استفاده از درگاه در ریپل باعث شده است که در بعضی اوقات سرمایه کاربران به دلیل از دسترس خارج شدن درگاه به طور کامل قفل شده است.
یکی دیگر از نگرانی هایی که در مورد ریپل وجود دارد این است که پیکره آن همانند شرکت خصوصی است. اگرچه شبکه ریپل به صورت منبع باز کار می کند اما راه اندازی آن اهداف مالی برای توسعه دهندگان آن داشته است. به عبارت دیگر اگر مشکلی در آن پدید آید انتظار می رود که کمپانی ریپل متمایل به خواسته ها و تمایلات موسسات مالی باشد و خیلی به کاربران معمولی اهمیت ندهد.
شبکه ریپل رقبای بسیاری دارد اما محبوبیت بسیاری در بین موسسات مالی برای خود پیدا کرده است، به گونه ای که حوزه بانکداری مدرن و ارز دیجیتال را بسیار بهبود بخشیده است. بنابراین ریپل کاملاً شایسته این جایگاه در میان ارزهای دیجیتال می باشد.
