وبمستر (Webmaster) در حقیقت مدیر ارشد یک وبسایت بوده و هدایت کلی کسب‌و‌کار را بر عهده دارد، او باید به تمام اجزای مورد نیاز برای کارکرد یک وبسایت تسلط داشته و بتواند آن‌ها را به خوبی کنترل و مدیریت کند، در حقیقت مسئولیت حفظ و بقای یک وبسایت برعهده‌ی وبمستر آن سایت است.
می‌دانیم که کلمهی Master در زبان انگلیسی به معنای استاد بوده و هنگامی که با کلمهی Web همراه می‌شود دقیقا می‌تواند معنای استاد وب را برای افراد تداعی کند، بنابراین یک وبمستر باید مانند یک استاد به تمام جزئیات وبسایت آگاهی داشته و از پس مدیریت آن‌ها بربیاید!
وبمستر کیست و چه وظایفی دارد؟
همانطور که گفتیم یک خانم یا آقای وبمستر در حقیقت مدیر یک کسب‌و‌کار آنلاین بوده و وظیفه‌ی هدایت و کنترل آن را بر عهده دارد، با توجه به ماهیت و اندازه‌ی یک کسب‌و‌کار حیطه‌ی وظایف وبمستر نیز متفاوت خواهد بود، به عنوان مثال در یک وبسایت کوچک، کنترل تمام بخش‌ها برعهده‌ی یک نفر است.
به نقل از ویکی‌پدیا، حیطهٔ وظایف وبمستر بسیار وسیع و متنوع می‌باشد به طوری که به نسبت هدف وبسایت ممکن است در حیطهٔ فعالیت وب مستر تغییراتی ایجاد شود. به عنوان نمونه از مدیریت محتوای سایت تا مدیریت سرور یا هر دوی اینها ممکن است جزئی از وظایف وبمسترها باشد.
انجام مواردی مانند به‌روزرسانی‌های فنی وبسایت، سئو، تولید محتوا، مدیریت سرور و… برعهده وبمستر است، اما در سایت‌ها و کسب‌و‌کارهای بزرگ‌تر مسئولیت هر بخش برعهده‌ی یک شخص یا تیم بوده و وبمستر سایت تنها وظیفه‌ی مدیریت و نظارت بر کار این افراد را برعهده دارد، که در انتهای این آموزش بیشتر با نقش‌ها آشنا خواهیم شد.
تخصص‌های مورد نیاز یک وبمستر حرفه‌ای چیست؟
تفاوتی ندارد مدیریت یک سایت کوچک را برعهده دارید یا یک وبسایت بزرگ، به عنوان هدایت‌کننده‌ی یک کسب‌و‌کار لازم است تا حدودی با تمام اتفاقاتی که در یک وبسایت رخ می‌دهد آشنا باشید، برخی از این موارد عبارتند از:
- برنامه‌نویسی و اجرا
- سئو و تولید محتوا
- کنترل و بررسی سرور
- تامین امنیت وبسایت
- دیجیتال مارکتینگ
- آنالیز ترافیک ورودی
- بهبود تجربه‌ی کاربری
همانطور که مشاهده می‌کنید شما به عنوان یک مدیر وبسایت یا کسب‌و‌کار اینترنتی باید به موارد گوناگونی تسلط داشته و بتوانید از پس کنترل آن‌ها بر بیایید.
اگر هدایت یک وبسایت کوچک را بر عهده دارید باید با تسلط کامل روی تخصص‌های گفته شده، خود به تنهایی وبسایت را مدیریت کرده و فعالیت‌های مورد نیاز را انجام دهید، اما اگر در یک سازمان بزرگ به عنوان وبمستر مشغول به کار هستید لازم است تا مدیریت سایر افراد یا تیم‌های مختلف را بر عهده گرفته و بر فعالیت آن‌ها نظارت داشته باشید.
بنابراین حتی اگر خودتان انجام این موارد را در یک وبسایت بر عهده ندارید باز هم لازم است با آن‌ها آشنا باشید تا بتوانید به خوبی فعالیت سایر اعضای تیم را بررسی کنید، به‌عنوان مثال تا هنگامی که با برنامه‌نویسی آشنایی نداشته باشید نمی‌توانید به خوبی با تیم برنامه‌نویسی وبسایت ارتباط برقرار کرده و فعالیت آن‌ها را تحت نظر بگیرید.
وبمستری به عنوان یک شغل، بله یا خیر؟
تا به اینجا با تعریف و شرح وظایف یک وبمستر آشنا شدیم، اما بد نیست کمی هم درباره‌ی انتخاب این حرفه به عنوان شغل و درآمد نگاهی داشته باشیم و بدانیم فردی که توانایی مدیریت یک وبسایت را دارد چگونه می‌تواند از تخصص خود کسب درآمد کرده و دانش خود را به درآمد تبدیل کند.
از جمله حق انتخاب‌های یک وبمستر، استخدام به عنوان مسئول یا مدیر وبسایت در سازمان‌ها و شرکت‌های کوچک یا متوسط است، در حال حاضر با پیشرفت فناوری اطلاعات و رشد تجارت الکترونیک تقریبا هیچ کسب‌و‌کاری نیست که به وبسایت احتیاج نداشته باشد، بنابراین شما میتوانید به عنوان یک کارمند در مراکز مختلف استخدام شده و هدایت وبسایت سازمان را بر عهده بگیرید.
گزینه‌ی دیگری که پیش‌روی شماست، استخدام در سازمان‌های بزرگ بوده که می‌تواند موقعیت شغلی مناسبی را به عنوان مدیر اجرایی وبسایت برای شما فراهم کند، اما لازمه‌ی رسیدن به این جایگاه داشتن تجربه و تخصص نسبتا بالاست، چرا که مدیریت یک وبسایت بزرگ کار دشواری خواهد بود، ضمن اینکه شما باید به خوبی با تمام تخصص‌های یک وبمستر حرفه‌ای آشنا باشید تا بتوانید به درستی بر فعالیت اعضای تیم پشتیبانی وبسایت نظارت داشته باشید.
از سوی دیگر، اگر فکر می‌کنید به اندازه‌ی کافی دانش و مهارت در این زمینه دارید میتوانید کسب‌و‌کار اینترنتی خودتان را راه‌اندازی کرده و از طریق آن به کسب درآمد بپردازید، راه‌های زیادی برای کسب درآمد از اینترنت وجود دارد که میتوانید در مقاله‌ی آموزش راه‌اندازی کسب‌و‌کار اینترنتی آن‌ها را مطالعه نمایید، یکی از جذاب‌ترین متدهای کسب درآمد از این حرفه راه‌اندازی یک کسب‌و‌کار شخصی است، در صورتی که فکر می‌کنید توانایی این کار را دارید حتما آن را امتحان کنید!
شغل وبمستری چه مزایا و معایبی دارد؟
مدیریت یک وبسایت نیز مانند هر شغل دیگری چالش‌های گوناگونی دارد، اگر در کار خود متخصص باشید یک درآمد عالی خواهید داشت، میتوانید کسب‌و‌کار آنلاین خود را راه‌اندازی کرده و اقدام به کسب درآمد از اینترنت کنید، یک درآمد بی‌وقفه، به‌گونه‌ای که کسب‌و‌کار شما همواره در حال جذب سرمایه برای شما خواهد بود، اما همه‌ی اینها مستلزم داشتن یک اراده‌ی قوی و تلاش بی‌وقفه است.
از طرفی وبمستری یک شغل پر هیجان و استرس‌آور است، شاید گاهی لازم باشد تمام شب را بیدار مانده و یا حتی در روز‌های تعطیل روی وبسایتتان کار کنید، ورود رقبای جدید را به صنعت‌تان زیر نظر داشته و برای موفقیت در کسب‌و‌کارتان استراتژی‌های دقیق و هدفمندی طراحی کنید، در یک کلام به شما می‌گوییم تنها اگر عاشق این شغل هستید وارد آن شده و مطمئن باشید به موفقیت خواهید رسید.
چگونه می‌توانم یک وبمستر موفق باشم؟
حال که تا حدودی با نحوه‌ی فعالیت و وظایف یک وبمستر آشنا شدیم بد نیست چند نکته‌ی مهم را در این زمینه بررسی کرده و به کمک آن‌ها به یک وبمستر حرفه‌ای تبدیل شویم، مهم‌ترین نکته‌ای باید همواره آن را به یاد داشته و رعایت کنید به‌روزرسانی خودتان است!
همواره سعی کنید با مطالعه‌ی مقاله‌های دسته اول دانش خود را به‌روز نگاه دارید، دنیای آی‌تی و فناوری روز به روز درحال تغییر و پیشرفت است، اگر می‌خواهید در زمینه‌ی کاری خود موفق باشید باید همواره اطلاعات خود را بازبینی کرده و سعی کنید چیز جدیدی به آن اضافه کنید.
تلاش کنید روش‌های نوین بازاریابی را فرا گرفته و آن را روی کسب‌و‌کارتان اجرا کنید، به یاد داشته باشید تنها مهارت کدنویسی برای یک وبمستر کافی نیست، بلکه شما باید بتوانید به خوبی کسب‌و‌کارتان را معرفی کرده و آن را به درآمد برسانید.
چه افرادی در فعالیت یک وبسایت اینترنتی نقش دارند؟
احتمالا تا اینجا کاملا با کلمهی وبمستر و معنای آن آشنا شده‌اید، اما در ادامه قصد داریم سایر نقش‌هایی که در یک وبسایت فعالیت می‌کنند را بررسی کنیم، بسیاری از افراد مفهوم کلمات وبمستر، برنامه‌نویس وب، طراح وب و… را یکسان و برابر هم می‌دانند در حالی که در دنیای اینترنت هر کدام از این کلمات به شخصی با حرفه‌ی خاص خود مربوط می‌شود.
به طور کلی یک وبسایت برای ادامه‌ی فعالیت خود به افرادی با وظایف زیر احتیاج دارد:
- طراح وبسایت (Web Designer)
- برنامه‌نویس وب (Web Programmer)
- توسعه‌دهنده‌ی وب (Web Developer)
- مسئول سئوی وبسایت (SEO Manager)
- مدیریت هاست و سرور (Server Admin)
- تولیدکنندگان محتوا (Content Manager)
- مدیر وبسایت یا وبمستر (Webmaster)
البته ذکر این نکته حائز اهمیت است که معمولا در یک وبسایت تمام این افراد حضور نداشته و وظایف تقسیم می‌شوند، همچنین در اکثر وبسایت‌های نسبتا کوچک تمام این فعالیت‌ها توسط یک وبمستر یا همان مدیر وبسایت انجام می‌شود، در ضمن علاوه بر وظایف فوق، فعالیت‌هایی مانند ارتباط با مشتری یا کاربران، مسئول فروش خدمات، مسئول شبکه‌های اجتماعی و… نیز در یک وبسایت وجود دارند که به دلیل طولانی شدن مطلب از توضیح آن‌ها می‌پرهیزیم.
طراح وب (Web Designer) کیست و چه وظیفه‌ای دارد؟
یک طراح وب را مانند طراح داخلی ساختمان در نظر بگیرید، برای یک طراح وب مهم است که وبسایت در ظاهر چگونه به نظر میرسد، ابزار کار طراح وب شامل فونت‌ها، رنگ‌ها، گرافیک و… می‌باشد، همچنین آن‌ها نحوه‌ی قرار گیری اِلمان‌های مختلف وبسایت، چینش و ظاهر منو‌ها را نیز مورد توجه قرار میدهند.
به عبارت دیگر می‌توان طراحان وب را هنرمندان خلاق یک وبسایت دانست که برای ایجاد یک ظاهر دلنشین و زیبا تلاش می‌کنند، در حقیقت بخشی از طراحی UI وبسایت بر عهده‌ی این افراد می‌باشد.
برنامه‌نویس وب (Web Programmer) کیست و چه وظایفی دارد؟
برنامه‌نویس وب کسی است که به حداقل یکی از زبان‌های برنامه‌نویسی تحت وب مسلط بوده و با استفاده از آن‌ها ساختار اصلی وبسایت را کدنویسی و پیاده سازی می‌کند، او می‌تواند عملکرد جدیدی را به وبسایت اضافه کرده یا آن را ویرایش کند، برنامه‌نویس‌ها معمولا کدنویس (Coder) نیز هستند، اما یک کدنویس الزاما برنامه‌نویس نخواهد بود.
توسعه‌دهنده‌ی وب (Web Developer) کیست و چه وظیفه‌ای دارد؟
به طور کلی توسعه‌دهندگان وب علاوه بر قدرت برنامه‌نویسی توانایی ایجاد ارتباط بین اجزای مختلف وبسایت را بر عهده دارند، آن‌ها همچنین تمرکز خود را روی بخش فنی وبسایت قرار میدهند، نحوه‌ی کار کردن بخش‌های مختلف وبسایت، عملکرد صحیح منو و لینک‌ها و… از مواردی است که توجه توسعه‌دهندگان وب را جلب می‌کند.
علاوه بر این، توسعه‌دهندگان وب بررسی می‌کنند که سایت برای کابران به خوبی عمل کرده و به راحتی قابل استفاده باشد، در اصل قسمتی از طراحی UX وبسایت بر عهده‌ی این افراد خواهد بود.
مسئول سئو (SEO Manager) کیست و چه وظایفی دارد؟
واژه‌ی SEO از عبارت Search Engine Optimization می‌آید، به معنای بهینه‌سازی سایت برای موتورهای جستجو، شخصی که مسئولیت سئوی یک وبسایت را بر عهده دارد باید بر نحوه‌ی نگارش متون سایت، لینک‌ها، شبکه‌های اجتماعی، آنالیز رفتار کاربر و موتورهای جستجو و… نظارت داشته باشد و سعی کند وبسایت را به گونه‌ای بهینه‌سازی کند تا هنگامی که کاربران یکی از مطالب را داخل موتورهای جستجو سرچ می‌کنند به وبسایت مورد نظر ما برسند، به طور کلی برقراری تعامل میان سایت و موتور جستجویی مانند گوگل بر عهده‌ی مسئول سئوی وبسایت می‌باشد.
مدیر سرور (Server Admin) کیست و چه وظایفی دارد؟
در ابتدا بیاید با مفهوم سرور آشنا شویم، سرور (Server) به معنای سرویس‌دهنده، کامپیوتر همیشه روشنی است که وبسایت و محتویات آن را در خود نگهداری می‌کند.
سرورها نیز مانند هر رایانه‌ی دیگری احتیاج به تعمیر، پیکربندی و نگهداری دارند، شخصی که وظیفه‌ی نگهداری و مراقبت از این کامپیوتر را بر عهده دارد مدیر سرور خواهد بود، هر چند برای وبسایت‌های معمولی این وظیفه توسط شرکت‌های ارائه‌دهنده‌ی هاست و سرور انجام می‌شود.
تولید کننده‌ی محتوا (Content Manager) چه مسئولیتی دارد؟
به طور معمول قلب تپنده‌ی یک وبسایت محتوای آن است، بدون وجود متحوای مناسب کاربری نیز وجود نخواهد داشت و در نتیجه وبسایتی درکار نخواهد بود، تولید کنندگان محتوا نقش مهمی در فعالیت یک وبسایت بر عهده دارند.
همین متنی که شما هم‌اکنون در حال مطالعه‌ی آن هستید محتوای سایت است، محتوا می‌تواند شامل متن، تصویر، ویدئو، پادکست، اینفوگرافیک و… باشد که با توجه به ماهیت یک وبسایت متفاوت خواهد بود، افرادی که این محتوا را خلق می‌کنند همان تولید کنندگان محتوا هستند.
وبمسترها به طور کلی مدیریت یک وبسایت را بر عهده دارند، تولید محتوا، مدیریت، طراحی و کدنویسی‌های جزئی، مدیریت سرور، تعامل با کاربران، بهینه‌سازی و سئو، برنامه‌ریزی، سازماندهی و به‌روز رسانی وبسایت از جمله فعالیت‌های یک وبمستر می‌باشد، به طور کلی می‌توان آن‌ها را مانند آچار فرانسه‌ی وبسایت دانست!
هر چند تمام این مسئولیت‌ها می‌توانند توسط افراد جداگانه‌ای انجام شوند اما در وبسایت‌های نسبتا کوچک‌تر این وظایف به علاوه‌ی تمام فعالیت‌های طراحی و توسعه‌ی وب توسط وبمستر انجام می‌شود، اگر علاقه‌مندید بیشتر با نحوه‌ی طراحی یک وبسایت آشنا شوید، توصیه می‌کنیم حتما آموزش طراحی سایت به زبان ساده را بخوانید.
البته با توجه به نوع و موضوع فعالیت وبسایت، تمام و یا بخشی از این وظایف دستخوش تغییر می‌شوند، به عنوان مثال در یک وبسایت فروشگاهی بخش فروش محصول یا خدمات نقش بسیار پر رنگ‌تری به خود می‌گیرد، اما در حالت کلی وظایفی که در بالا به آن‌ها اشاره کردیم تقریبا در هر وبسایتی یافت می‌شود
