لینوکس فدورا(fedora) چیست؟

فدورا یکی از توزیع های برجسته لینوکس است ولی چه ویژگی ها و مزیت هایی باعث شده است که این توزیع در کنار نام های بزرگی مثل اوبونتو، دبیان و red hat قرار بگیرد؟

توزیع فدورا با ویژگی های فوق العاده ای مثل ارائه جدیدترین پکیج ها و نرم افزارها، امنیت بالا و برخورداری از نسخه های متنوع به یکی از محبوب ترین توزیع های لینوکس تبدیل شده است و نظر اکثر توسعه دهندگان را به خود جلب کرده است.

اگر در حال تصمیم گیری برای انتخاب یکی از توزیع های لینوکس هستید و فدورا هم توجه شما را جلب کرده است، توصیه می کنیم که اول این مقاله جامع و کامل را مطالعه کنید و بعد تصمیم خود را بگیرید:

توزیع فدروا چیست؟

فدورا برای اولین بار در سال ۲۰۰۳ به عنوان یکی از توزیع های تحت حمایت Red Hat منتشر شد. در اوایل دوره انتشار، این توزیع با اسم ” fedora Linux” شناخته می شد که بعداً به ” fedora Core” تغییر یافت ولی در نهایت اسم ثابت و همیشگی آن ” fedora” شد.

سیستم عامل فدورا یکی از بهترین توزیع های متن باز و مبتنی بر لینوکس است که به خاطر امنیت بالا و کاربرد عمومی، توجه افراد زیادی را به خود جلب کرده است.

با اینکه حدود ۱۴ سال از اولین انتشار این توزیع می گذرد ولی اشتیاقی که کاربران برا استفاده از جدیدترین نرم افزارها و قابلیت های لینوکس دارند باعث شده است که fedora به عنوان یکی از محبوب ترین توزیع های لینوکس به حضور خود در بازار لینوکس ادامه دهد. دوره انتشار و بروز رسانی توزیع لینوکس فدورا ۶ تا ۸ ماه است و همین ویژگی مثبت باعث حفظ تازگی و پایداری آن شده است.

نسخه های توزیع فدورا

اگر به سایت رسمی فدورا مراجعه کنید، با ۵ نسخه مختلف مواجه می شوید که ۳ نسخه به عنوان نسخه اصلی و ۲ نسخه هم به عنوان نسخه emerging معرفی شده اند:

fedora WORKSTATION

Workstation یک سیستم عامل قابل اعتماد، کاربرپسند و قدرتمند است که همه توسعه دهندگان – از دانشجوی علاقمند به یادگیری تا یک توسعه دهنده حرفه ای در یک شرکت بزرگ – می توانند آن را روی لپ تاپ یا کامپیوتر خود نصب کنند و از محیط ساده و تمیز آن لذت ببرند.

با این نسخه به جعبه ابزار دسترسی دارید و علاوه بر این که به راحتی و به صورت رایگان می توانید از مجموعه کامل زبان ها و ابزارهای فدورا استفاده کنید بلکه در ایجاد ویژگی های جدید و کاربردی هم آزاد هستید. همچنین، ابزارهای میزبانی مثل COPR به شما کمک می  کند تا کد و بیلدهای خود را به سرعت در دسترس انجمن قرار دهید.

این نسخه فدورا با پشتیبانی از تصویر داخلی Open Container Initiative (OCI) امکان ایجاد برنامه های مبتنی بر کانتینر را برای شما فراهم می کند.

fedora SERVER

با استفاده از این نسخه فدورا می توانید اپلیکیشن های موردنظر خود را روی سیستم bare metal و ابری اجر کنید و از آخرین و جدیدترین فناوری های متن باز بهره مند شوید.

کاربران در انتخاب ورژن اپلیکیشن و استک زبان موردنیاز خود آزاد هستند و حتی اگر سیستم آنها به آخرین و جدیدترین نسخه هم ارتقا پیدا کند، در زمینه اجرای اپلیکیشن و استفاده از زبان ها هم به مشکل برنمیخورید.

مدیریت سرور فدورا با استفاده از رابط گرافیکی قدرتمند و مدرن Cockpit انجام می شود. این رابط گرافیکی مشاهده و نظارت عملکرد و وضعیت سیستم، دیپلوی و مدیریت سرویس های مبتنی بر کامپیوتر را برای کاربر راحت تر می کند.

fedora IoT

این نسخه، پایه ای برای IoT است و با استفاده از از فناوری OSTree یک سیستم قابل اعتماد و غیرقابل تغییر را برای کاربر فراهم می کند. همچنین، ادمین های سیستم با استفاده از فریمورک greenboot می توانند سلامتی و کارکرد سیستم را بررسی کنند. مقیاس پذیری بالا و پشتیبانی از معماری های مختلف از ویژگی های دیگر این نسخه هستند.

کاربرانی که از این نسخه استفاده می کنند هم از Open Container Initiative (OCI) برخوردار هستند و هم می توانند اپلیکیشن های مبتنی بر کانتینر خود را دیپلوی و مدیریت کنند.

در کل، امنیت که از مهم ترین نیازهای دستگاه های IoT است با این نسخه به طور کامل تامین می شود. پشتیبانی از TPM2 ،SecureBoot و رمزگشایی خودکار با Clevis از مهم ترین فاکتورهایی هستند که نسخه IOT فدورا از آنها بهره مند است.

دو نسخه emerging:

fedora CoreOS – به روزرسانی خودکار، مینیمال و مبتنی بر کانتینر.

fedora Silverblue – یک سیستم عامل دسکتاپ تغییرناپذیر با هدف پشتیبانی از workflow های مبتنی بر کانتینر.

البته، نسخه های فدورا بر اساس SPIN ها هم دسته بندی شده اند که هر کدام محیط دسکتاپ مخصوص به خود را دارند. KDE Plasma ،XFCE ،LXQt ،MATE-Compiz و LXDE از محبوب ترین آنها هستند که ظاهر رابط گرافیکی و نحوه استفاده از ویژگی های مختلف آنها با هم فرق می کند.

در این بخش، مهم ترین ویژگی های فدورا را بررسی می کنیم تا متوجه شوید که چرا این توزیع در مقایسه با ویندوز و macOS به دستاوردهای قابل توجهی رسیده است:

محیط دسکتاپ هیجان انگیز

محیط دسکتاپ پیش فرض فدورا، Gnome است اما توسعه دهندگان این توزیع تمام تلاش خود را کرده اند تا ویژگی ها و قابلیت های Gnome را گسترش دهند. با نصب این توزیع با چشم اندازه زیبا و مدرنی از گنوم روبرو می شوید که از طریق آن می توانید به بروزترین و آخرین فناوری ها دسترسی پیدا کنید.

البته، این توزیع در تم ها و رنگ های مختلفی در دسترس است که انجمن پشتیبانی آن اصطلاح spin ها را به این ویژگی اختصاص داده اند. هر spin این توزیع به جای گنوم از یک محیط دسکتاپ دیگر استفاده می کند. در کل، فدورا از محیط های Plasma، XFCE، LXQT، Mate-Compiz، Cinnamon، LXDE و SOAS پشتیبانی می کند و هر spin فدورا می تواند از یکی از این DE ها استفاده کند.

سهولت استفاده

اینکه یک کاربر مبتدی بتواند بدون نیاز به دانش فنی و تخصصی، به راحتی از سیستم عامل استفاده کند، یکی از بزرگ ترین ویژگی های مثبت است که توزیع فدورا هم به خوبی توانسته است این امتیاز مثبت را به خود اختصاص دهد. همچین، نصب فدورا در سیستم هم با یک سری مراحل (گرافیکی یا ترمینال) ساده و سریع قابل انجام است.

این توزیع از نرم افزارهای کمکی متنوعی مثل Slack، Steam، Firefox و … پشتیبانی می کند ولی اگر در فروشگاه، Google Chrome را سرچ کردید و آن را پیدا نکردید، می توانید فایل RPM آن را دانلود کرده و به راحتی و با دوبار کلیک کردن فایل را باز کنید و روی دکمه نصب کلیک کنید.

فدورا علاوه بر فایل های RPM ازFlatpak  هم پشتیبانی می کند. این فریمورک برای دیپلوی نرم افزار و مدیریت بسته اکثر توزیع ها لینوکس استفاده می شود و باعث می شود محدودیت های کاربران برای استفاده از اپلیکیشن های متنوع به حداقل برسد.

درکل، حس سازگاری و آشنایی که یک کاربر موقع کار کردن با فدورا دارد، نشان دهنده این است که این توزیع به خوبی از عهده ارائه ویژگی ها و فناوری ها با یک رابط گرافیکی ساده و جذاب برآمده است.

متن باز و رایگان

برخلاف سیستم عامل های ویندوز و macOS، فدورا یک نرم افزار کاملاً رایگان و متن باز است که نه تنها هزینه ای برای استفاده از آن پرداخت نمی کنید بلکه از کرنل گرفته تا اپلیکیشن های این توزیع، همگی متن باز هستند و سورس کد آنها در دسترس عموم قرار دارد. دلیل اصلی متنوع بودن توزیع های لینوکس، همین متن باز بودن آن است.

امنیت بالا

همین ویژگی متن باز بودن، دلیل اصلی امنیت بالای لینوکس نسبت به ویندوز و macOS است. به لطف، دسترسی آزادانه به سورس کد، هزاران توسعه دهنده روی پروژه کار می کنند تا ویژگی های امنیتی جدیدی به آن اضافه کنند و آسیب پذیری ها و باگ های آن را حل کنند. این ویژگی های امنیتی یکی از دلایل اصلی قرار گرفتن فدورا در لیست بهترین توزیع های لینوکس برای برنامه نویسی است. البته، این که فکر کنید فدورا یا هر توزیع لینوکس ضد ویروس و بدافزار است، درست نیست ولی نسبت به سیستم عامل های دیگر مثل ویندوز، کمتر مستعد حملات هکری هستند.

همچنین، فدورا داری ویژگی امنیت چند سطحی (MLS) است که کاربران به کمک آن می توانند سطح امنیتی خاصی را انتخاب کنند و از این دسترسی برای ایمن سازی فایل ها استفاده کنند.

نیازهای سخت افزاری کمتر

با اینکه فدورا از لحاظ مصرف منابع، سبک وزن ترین توزیع لینوکس نیست ولی سازگاری سخت افزاری بالایی دارد. این ویژگی باعث می شود که فدورا در انواع سیستم ها کارکرد خوبی داشته باشد و نصب این توزیع روی سیستم ضعیف یا قدیمی با دردسر زیادی همراه نباشد.

به عنوان مثال، این توزیع از طیف وسیع سخت افزارها، آداپتورهای گرافیکی و صوتی، پرینتر، دوربین های دیجیتال، مودم ها، کارت ها PCMCIA و … پشتیبانی می کند.

ارائه نرم افزارهای جدید و پیشرفته

توزیع لینوکس فدورا هر ۶ ماه یکبار آپدیت می شود و شما با نصب آن، همیشه آخرین بروزرسانی ها را دریافت می کنید. علاوه بر این، فدورا در زمینه ارائه نرم افزارهای متن باز و پیشرفته به صورت پیش فرض از برنده های رقابت بین سیستم عامل ها است. اولین بار، این توزیع فدورا بود که از ext4 به Btrfs، از X11 به Wayland و از PulseAudio به PipeWire تغییر کرد.

نسخه LTSی از این توزیع وجود ندارد و به خاطر عملکرد فوق العاده ای که در عرضه نسخه پایدار،(آن هم با جدید ترین نرم افزارها و ویژگی های لینوکس و درایورهای آپدیت شده) دارد، لقب توزیع bleeding edge را به خود اختصاص داده است.

Package Manager بهتر

توزیع های اوبونتو و دبیان با مدیر بسته dpkg معروف هستند و فدورا هم با مدیر بسته RPM. این پکیج منیجر توسط فرانت اند DNF پشتیبانی می شود. مقایسه dpkg و RPM نشان می دهد که ساخت RPM ساده تر است و پیچیدگی کمتری دارد و ترکیب این سادگی با ویژگی های بیشتر باعث شده است RPM در مقایسه با dpkg توانمندتر باشد. فایل های RPM شبیه فایل های DEB هستند و برای نصب آنها، فقط کافی است فایل را دانلود کنید و با دو بار کلیک، آن را نصب کنید.

پشتیبانی قدرتمند

توزیع فدورا از پشتیبانی قدرتمندی برخوردار است و انجمن آن از کاربران معمولی، توسعه دهندگان، طراحان و متخصصان نرم افزار زیادی تشکیل شده است که با خوشحالی و رضایت کامل، آماده کمک رسانی به شما در حل مشکلات هستند. Fedora IRC و Reddit از کانال های ارتباطی عالی هستند که می توانید از آنها برای یادگیری مباحث موردنظر و همچنین، به اشتراک گذاشتن تجربیات خود به صورت رایگان استفاده کنید

آیا سیستم عامل فدورا برای شما مناسب است؟

در بخش های قبل به طور مفصل در مورد ویژگی ها، مزایا و معایب این سیستم عامل صحبت کردیم. در کل، پشتیبانی از Flatpack، استفاده از Wayland، بروزرسانی های مداوم و پایدار و هزار ویژگی فوق العاده دیگر باعث شده است که فدورا برای توسعه اپلیکیشن ها، دسترسی به آخرین پکیج ها و DevOps به یک گزینه عالی تبدیل شود.

برای درک بهتر اینکه فدورا برای شما مناسب است یا نه، به سوالات زیر جواب بدهید:

• آیا می خواهید از جدیدترین نرم افزارهایی که توسط یک جامعه قوی پشتیبانی می شوند، استفاده کنید؟
• آیا به یک پلتفرمی نیاز دارید که دارای فناوری های استاندارد و پایدار باشد؟
• آیا به پیشرفت در زمینه توسعه اپلیکیشن و نوآوری در حوزه نرم افزار اهمیت می دهید؟
• آیا دیپلوی و مدیریت برنامه های مبتنی بر کانتینر برایتان مهم است؟
• آیا معیارهایی مثل امنیت، مقیاس پذیری و انعطاف پذیری جزو اولویت های شما هستند؟

اگر جواب شما به همه این سوالات “بله” است، پس فدورا یک گزینه مناسب برای شماست. با این توزیع به جدیدترین فناوری های متن باز و رایگان دسترسی دارید که در کنار شیوه های مهندسی خوب و رابط کاربری روان و ساده، یک تجربه عالی برای خود رقم خواهید زد.

آیا فدورا گزینه خوبی برای سرور مجازی است؟

با این که در بین توزیع های لینوکس، اوبونتو و دبیان بهترین گزینه برای سرور مجازی هستند ولی فدورا هم از اکثر مزیت های لازم برای vps برخوردار است.

مدیریت بهتر حافظه، امنیت بالا، بروزرسانی های خودکار و مقیاس پذیری بالا از نقاط قوت فدورا هستند که در زمینه میزبانی وبسایت یا هر کاربرد دیگر به کمک شما خواهند آمد. البته، کار کردن با سرور مجازی نیاز به تجربه و تخصص دارند و به همین خاطر از نوع سرور مجازی حرفه ای است.

این بستگی به شما و سطح علاقه و مهارت شما دارد که فدورا را به عنوان سیستم عامل سرور مجازی خود انتخاب کنید یا نه، ولی اوبونتو، دبیان و Centos از محبوب ترین توزیع های لینوکس برای سرور مجازی هستند. پایداری و امنیت بالای این سیستم عامل ها در ترکیب با قدرت سخت افزاری و شبکه ای بالا باعث می شود که صاحب یک سرور مجازی عالی برای کسب و کار خود شوید.

کلام آخر

سیستم عامل fedora یکی از توزیع های تحت حمایت Red Hat است که با قدرت گرفتن از ویژگی ها و فناوری های جدید (مخصوصاً برای توسعه دهندگان) به جایگاه بسیار خوبی رسیده است. این توزیع دارای نسخه های مختلفی است که هر کدام زیرساخت و spin مخصوص به خود را دارند و در حوزه های مشخصی کاربرد دارند.