یکی از رایج‌ترین اصطلاحاتی که در دنیای وب به گوش می‌خورد، وب سرور است. وب سرور یا Web server نرم افزاری کامپیوتری است که اصلی‌ترین وظیفه آن ارائه اطلاعات و سرویس‌های درخواست شده در قالب صفحات وب به کاربران است. بنابراین web Server اطلاعات خواسته شده را به صورت فایل HTML همراه با هر نوع داده دیگری مانند تصویر، متن، فایل‌های CSS و همچنین جاوا اسکریپت به مرورگر کاربران ارسال می‌کنند.
به عبارتی دیگر web Serverها نرم افزارهایی کامپیوتری هستند که درخواست‌های کاربران را از طریق مرورگرها تحت پروتکل HTTP دریافت می‌کنند و پس از پردازش، پاسخ آن‌ها را به آن‌ها بر می‌گردانند. به زبانی ساده می‌توان گفت، این web Serverها هستند که صفحات وب سایت‌ها را در اختیار کاربران قرار می‌دهند.
وب سرور ها چگونه کار می‌کنند؟
درک بهتر چگونگی عملکرد وب سرورها، نیازمند شناخت مسیری است که درخواست شما برای دریافت پاسخ طی می‌کند. بنابراین باید ابتدا ساز و کاری را که برای تبادل اطلاعات میان یک مرورگر وب و یک سرور انجام می‌شود درک کنید.درخواست شما برای دریافت اطلاعات مربوط به صفحه اصلی سایت به دامنه سایت ارسال می‌شود. پس از این مرحله، درخواست شما به DNS server ارجاع داده می‌شود تا IP مربوط به سرور سایت را دریافت کند.
یرا هر سایتی یک IP منحصر به فرد دارد که به وسیله آن میتوانید به سرور سایت دسترسی پیدا کنید. در این مرحله درخواست شما به سرور می‌رسد و توسط web Server مورد پردازش قرار می‌گیرد. در نهایت پاسخ درخواست شما در قالب صفحات HTML همراه با اطلاعاتی دیگر تحت پروتکل HTTP به مرورگر شما ارسال خواهد شد. بنابراین web Server را می‌توان به نامه رسانی تشبیه کرد که وظیفه تبادل اطلاعات میان وب سایت و کاربران را بر عهده دارد.
شناخت پرکاربردترین وب سرور ها
وب سرورها خدمات متفاوت و متعددی را به کاربران ارائه می‌دهند. به دلیل خدمات و نیازهای کاربری متفاوت، وب سرورهای مختلفی توسعه داده شده اند که هر کدام خدمات خاصی را ارائه می‌کنند. شناخت این web server ها به کاربران کمک می‌کند تا بتوانند با توجه به نیازهایی که دارند، web Server مناسبی را انتخاب کنند. زیرا انتخاب ناصحیح web Server می‌تواند پیامدها مختلفی برای مدیران سرورها و سایت‌ها داشته باشد. برخی از پرکاربردترین وب سرورها عبارتند از :
- Apache
- Lightspeed
- Nginx
- Microsoft IIS
- Lighttpd
- و…
ویژگی وب سرور ها
در web Serverها به منظور رفع نیاز کاربران برخی از ابزارها و موارد مورد نیاز به صورت پیشفرض نصب شده است. web Serverها از زبان‌های برنامه نویسی مختلفی پشتیبانی می‌کنند. از آنجایی که web Serverها وظایف مشابهی دارند، دارای ویژگی‌های مشترک زیادی هم نیز با یکدیگر هستند از جمله :
- مدیریت مفاهیم استاتیک و داینامیک با پشتیبانی از زبان‌های برنامه نویسی مانند PHP، Ruby، ASP و…
- پشتیبانی از پروتکل HTTPS برای برقراری ارتباطی ایمن
- کنترل درخواست‌ها و پاسخ‌ها به منظور مدیریت پهنای باند
- فشرده سازی مطالب
- و…
تفاوت وب سرورهای مختلف
هر web server با توجه به ساختار داخلی و اهداف طراحی خود، قابلیت‌ها و عملکرد متفاوتی ارائه می‌دهد. در ادامه، نگاهی کوتاه به تفاوت‌های برخی از معروف‌ترین وب سرورها خواهیم داشت:
1. Apache
Apache یکی از قدیمی‌ترین و پرکاربردترین وب سرورهای متن‌باز است که به دلیل پایداری، انعطاف‌پذیری بالا و جامعه‌ی کاربری گسترده‌اش محبوبیت زیادی دارد. این web server قابلیت پشتیبانی از ماژول‌های مختلف را داراست که به راحتی می‌توان آن را برای نیازهای مختلف سفارشی‌سازی کرد.
2. Nginx
Nginx یک web server سبک و بسیار سریع است که به‌ویژه برای مدیریت ترافیک‌های بالا مناسب می‌باشد. برخلاف Apache، Nginx به‌جای استفاده از پردازش‌های مجزا برای هر درخواست، از معماری event-driven بهره می‌برد و همین موضوع آن را برای پروژه‌هایی با مقیاس بزرگ و وب‌سایت‌های پرترافیک ایده‌آل کرده است.
3. LiteSpeed
LiteSpeed یکی از سریع‌ترین وب سرورهای موجود است که از لحاظ سازگاری با Apache بسیار مناسب بوده و می‌تواند جایگزین آن شود بدون اینکه نیاز به تغییر در تنظیمات سایت باشد. این وب سرور امکانات خاصی برای بهبود عملکرد PHP و کاهش مصرف منابع سرور فراهم می‌کند.
4. Microsoft IIS
IIS محصول شرکت مایکروسافت است و به‌طور خاص برای سیستم‌عامل‌های ویندوز طراحی شده. این وب سرور از زبان‌هایی مانند ASP.NET به خوبی پشتیبانی می‌کند و بیشتر در محیط‌های سازمانی مبتنی بر محصولات مایکروسافت مورد استفاده قرار می‌گیرد.
مزایای استفاده از وب سرور مناسب
انتخاب یک web server مناسب تأثیر بسزایی در عملکرد و امنیت سایت دارد. از جمله مزایای استفاده از یک web server مناسب می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
افزایش سرعت بارگذاری سایت
وب سرورهایی با معماری بهینه مانند Nginx می‌توانند زمان پاسخگویی را به طرز چشمگیری کاهش دهند.کاهش مصرف منابع سرور
برخی وب سرورها مانند LiteSpeed یا Nginx مصرف CPU و RAM کمتری دارند و این به‌ویژه در هاست‌های اشتراکی اهمیت زیادی دارد.امنیت بیشتر
وب سرورهایی که به‌روزرسانی‌های امنیتی منظم دریافت می‌کنند و قابلیت‌هایی مانند فایروال داخلی، پشتیبانی از HTTPS و محدودسازی درخواست‌ها را ارائه می‌دهند، امنیت بالاتری برای سایت شما فراهم می‌کنند.سازگاری با تکنولوژی‌های روز
یک web server خوب باید بتواند به‌روزرسانی‌های سریع زبان‌های برنامه‌نویسی و استانداردهای وب را پشتیبانی کند.
نتیجه گیری
وب سرورها بخش جدایی‌ناپذیر از دنیای وب هستند و نقش کلیدی در تجربه‌ی کاربران و عملکرد وب‌سایت‌ها ایفا می‌کنند. درک عملکرد آن‌ها و انتخاب صحیح web server متناسب با نیازهای پروژه، می‌تواند تأثیر زیادی بر امنیت، سرعت و پایداری سایت داشته باشد. چه یک توسعه‌دهنده تازه‌کار باشید یا مدیر سروری باتجربه، شناخت عمیق‌تری از وب سرورها به شما کمک خواهد کرد تا تصمیمات بهتری برای پروژه‌های خود بگیرید.
